Erken Evren’in Fosil Galaksileri Bulundu
Yaklaşık 12 milyar yaşında olan ultra soluk galaksilerdeki yıldızlar Büyük Patlamanın üzerinden 2 milyar yıldan daha az bir süre geçtikten sonra oluşmuştur.
Samanyolu’na benzer kütleye sahip uzak bir spiral galaksinin etrafında üç ultra-silik cüce galaksi keşfedildi. Cüce galaksilerin yaklaşık 12 milyar yaşında olduğuna inanılıyor, yani yıldızları evrenin tarihinin erken dönemlerinde, Büyük Patlama’dan 2 milyar yıl sonra oluşmuş.
Dünya‘dan yaklaşık 11,4 milyon yıl uzaklıkta bulunan ultra soluk galaksiler, gökbilimciler tarafından Andromeda ve diğer komşu galaksileri içeren “Yerel Grup” olarak bilinen galaksimizin kozmik arka bahçesinin dışında Samanyolu benzeri bir galaksinin yörüngesinde bulunan ilk galaksilerdir.
Çok uzakta olmalarına ve evrenin erken dönemlerindeki kökenlerine rağmen, NGC253 ya da Heykeltıraş Galaksisi olarak bilinen spiral galaksinin yörüngesinde bulunan üç ultra soluk cüce galaksi, Yerel Grup’taki ultra soluk cüce galaksilere benzeyen özelliklere sahiptir.
Bu da yeni keşfin, erken evren ve erken galaksilerin sırlarının çözülmesine yardımcı olmanın yanı sıra ultra soluk cüce galaksiler hakkında daha fazla bilgi verebileceği anlamına geliyor.
Türk Bilim İnsanı
Dartmouth College’da fizik ve astronomi profesörü olan Mutlu Pakdil yaptığı açıklamada, “Çalışmamız, Yerel Grup’un ötesindeki en sönük galaksileri daha iyi anlamak ve ultra sönük cüce galaksilerin demografisini daha sağlam bir şekilde kısıtlamak için gerekli ilk adımdır” dedi. “Yerel Grup ultra soluk cüce galaksilerinin tipik mi yoksa olağandışı mı olduğunu hala bilmiyoruz. Bu temel soruyu yanıtlamak için, yerel çevremizin ötesinde daha fazla ultra soluk cüce galaksi keşfetmemiz ve bunları ayrıntılı olarak incelememiz gerekiyor.”
Üç galaksi ilk olarak Şili’deki Las Campanas Gözlemevi’nde bulunan Magellan Kil Teleskobu üzerindeki Megacam tarafından tespit edildi. Keşif daha sonra Hubble Uzay Teleskobu ile doğrulandı.
Karanlık Maddenin Peşinde
Ultra soluk cüce galaksiler astronomların bildiği en az parlak ve kimyasal olarak en az zengin galaksiler olarak kabul edilir. Ancak bunlar gibi düşük kütleli uydu galaksiler karanlık madde tarafından domine edilirler. Karanlık madde, evrenin kütlesinin yaklaşık %85’ini oluşturan ancak ışıkla ya da elektromanyetik radyasyonun diğer biçimleriyle etkileşime girmediği için görünmez olan maddenin gizemli biçimidir. Bunun yerine, bu görünmez maddenin neden olduğu düşünülen yerçekimsel etkilerin gözlemlerine dayanarak varlığı teorize edilmektedir.
Fizikçilerin Soruları
Karanlık maddenin ışıkla etkileşime girmemesi, onu oluşturan parçacıkların, yıldızları, gezegenleri ve bizi oluşturan günlük maddeyi oluşturan parçacıklar olan protonlar veya nötronlar olamayacağı anlamına gelir. Şimdiye kadar karanlık maddeyi oluşturan parçacıklar gizemini korudu. Fizikçiler doğaları ve evrenin evriminde nasıl bir rol oynamış olabilecekleri hakkındaki soruları yanıtlamaya hevesliler.
Çoğu galaksi, yalnızca temel çekim kuvvetiyle etkileşimleri nedeniyle çıkarılabilen karanlık madde haleleriyle çevrilidir, ancak ultra soluk cüce galaksilerde karanlık maddenin etkisi daha önemlidir.
Bu da gökbilimcilerin ultra soluk cüceleri, evrenin erken dönemlerindeki koşullar hakkında fikir veren ve karanlık maddenin evrenin evrimleşmesine nasıl neden olduğunu araştırmaya yönelik bir yol sunan, kimyasal olarak iyi korunmuş galaktik fosiller olarak gördükleri anlamına geliyor. Bu da 12 milyar yaşındaki bu üç uzak cüce galaksiyi, ilk galaksiler oluşmaya başladığında evrendeki koşulları incelemek için ideal kılıyor.
Mutlu Pakdil, “Cüce galaksiler daha büyük galaksilerin yapı taşlarıdır” dedi. “Ultra soluk cüce galaksiler, galaksi oluşumunu en küçük ölçeklerde incelemek ve en küçük karanlık madde kümelerinin nasıl yıldızlarla dolup galaksilere dönüştüğünü öğrenmek için en iyi yerdir.” dedi.
Ekibin bulguları 12 Ocak Çarşamba günü Amerikan Astronomi Derneği’nin 241. toplantısında açıklandı.
Kaynak: https://www.space.com/new-dwarf-galaxies-ngc253-early-universe
