Karanlık maddeyi açıklamak için olası bir modele bakma zamanı. Kara delikler uzun zamandır karanlık maddenin kaynağı olarak öne sürülmüştür. Birçok yönden mükemmel bir adaydırlar çünkü sadece ışık ve madde ile kütleçekimsel olarak etkileşime girerler. Ancak yıldız kütleli kara delikler gözlemsel olarak hep göz ardı edildi. Çünkü karanlık maddeyi açıklamaya yetecek kadar yoktu.
İlkel kara delikler olası bir çözümdür. Güneş‘ten daha büyük bir kütleye sahip olan yıldız karadeliklerinin aksine, ilkel kara delikler yalnızca bir gezegenin kütlesine veya daha azına sahip olabilir. Gezegen kütleli bir kara delik, bir elmadan daha küçük olacaktır ve asteroit kütleli bir kara delik, bir kum tanesinden daha küçük olabilir. Evrenin ilk anlarında oluştukları düşünüldüğü için ilkel kara delikler olarak bilinirler. Fikir çok popüler olmayabilir ve ilkel kara deliklerin var olduğuna dair hiçbir gözlemsel kanıtımız yok, ancak yeni bir çalışma bu fikrin tekrar sahalara dönemsine neden oldu.
Bu çalışma, büyük patlamadan hemen sonra bir dizi kütleye sahip ilkel kara deliklerin oluştuğunu öne sürerek orijinal modeli biraz değiştiriyor. Modeller, bu kara deliklerin bazılarının ilk yıldızların tohumlarını oluşturabileceğini ve en büyük ilk kara deliklerin, kendilerini çevreleyen hidrojen ve helyumu yutarak hızla süper kütleli kara deliklere dönüşebileceğini gösteriyorlar. Bu, galaksilerin ve onların süper kütleli karadeliklerinin evrende nasıl bu kadar erken oluşmuş göründüğünü açıklayabilir. Son olarak, en küçük ilkel kara delikler, karanlık maddeyi açıklamaya yetecek kadar yaygın olabilir.
James Webb teleskobu, yakın gelecekte ilkel kara deliklerin kanıtlarını keşfedebilir. Kredi bilgileri: ESA
Kara delikleri, galaktik evrimi ve karanlık maddeyi bir arada açıklayabilmek muazzam bir teorik nimet olacaktır. Ancak model kanıtlanmadıkça fikir işe yaramaz. Ancak yazarlar, James Webb teleskopunun tam da bunu yapabileceğini düşünüyor. İlkel kara deliklerle ilgili şeylerden biri, muhtemelen [Hawking radyasyonu](/post/great-escape/) yoluyla ışık yaymaları. Hawking’in modeline göre, küçük kara delikler erken evrende Webb teleskobunun yakalayabilmesi gereken aşırı kızılötesi ışığa neden olmalıdır.
Yani James Webb Uzay Teleskobu ile eğer her şey yolunda giderse, bu fikri teste tabi tutabiliriz. Sonunda karanlık maddenin gerçekte ne olduğunu anlamak harika bir tatil hediyesi olurdu.
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı universetoday.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkıda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla kullanıma izin verilmiştir.
Çeviri: Sinan YAVUZ
Astrafizik sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.