En Son 842 Yıl Önce Görülen Süper Parlak Bir Zombi Yıldız
Bir sonraki açık gecede dışarı çıkın ve kuzeye bakın; W şeklindeki ünlü Cassiopeia takımyıldızını göreceksiniz. Beş parlak yıldızı tanıdık bir şekilde bir kez gördüğünüzde onu bir daha asla göremezsiniz, sadece çok tanınabilir olduğu için değil, aynı zamanda dairesel bir takımyıldız olduğu için – kuzey yıldızının etrafında döner – bu yüzden neredeyse her zaman kuzey yarımkürenin gece gökyüzündedir. Eğer altıncı parlak yıldız aniden ortaya çıkarsa, siz ve gezegendeki her yıldız gözlemcisi bunu fark edecektir.
İşte 1181 yılında Çin ve Japonya’daki gökbilimciler Cassiopeia’da 185 gün boyunca görünen ve ardından sonsuza dek sönen bir konuk yıldız kaydettiklerinde olan tam da buydu. İngiltere’deki Dartmouth College’da fizik ve astronomi profesörü olan ve yakında Astrophysical Journal Letters dergisinde yayınlanacak bir makalenin başyazarı Robert Fesen, “Konuk yıldız o kadar parlaktı ki Çin’deki üç ayrı grup onu birkaç gün arayla gözlemledi ve Japonya’da da görüldü” dedi. “Eskiler için televizyonları gökyüzüydü, bu nedenle göklerde aniden ortaya çıkan parlak yeni bir yıldızı kolayca fark eder ve kesinlikle kaydederlerdi.”
Neydi o yıldız? Neredeyse kesinlikle bir süpernova, patlayan bir yıldız ya da iki yıldızın çarpışmasıydı ki bu gözlemlenmesi son derece nadir olan bir şeydir. Aslında, insanlık tarihi boyunca bu türden sadece dokuz konuk yıldız gözlemlenmiştir ve bunların çoğu antik çağda gerçekleşmiştir.
Nihayet 842 yıl önceki bu konuk yıldızın kaynağı bulunmuş gibi görünüyor. Amerikan Astronomi Derneği’nin geçen haftaki 241. toplantısında Fesen tarafından duyurulan ve gösterilen yeni bir teleskopik görüntü, Cassiopeia takımyıldızındaki Pa 30 adlı bir cismin merkezindeki çok tuhaf bir yıldızdan yayılan havai fişek benzeri bir filament gösterisiydi.
Süper Parlak Bir Zombi Yıldız
Fesen, “Samanyolu galaksisinde buna benzeyen herhangi bir nesne -ve kesinlikle hiçbir süpernova kalıntısı- görmedim ve meslektaşlarımdan hiçbiri de görmedi” dedi. “Eski astronomlara göre bu yeni yıldız, Dünya‘dan bakıldığında gökyüzündeki en parlak beşinci yıldız olan Vega kadar ya da ondan daha parlak olmalıydı.
Pa 30 bir nebuladır ve yıllardır bilinmektedir. Aslında ilk olarak 2013 yılında amatör astronom ve yazar Dana Patchik tarafından gözlemlenmiş, ancak daha önce çok soluk ve dağınık bir nesne olarak görüntülenmişti. Aydınlatılmış gaz, toz ve diğer maddelerden oluşan yoğun bir bölge.
Araştırma, Pa 30’un 1181 yılında Uzak Doğu’da meydana gelen süpernova olayının kaynağı olduğunu doğruluyor.
Şu anda saatte yaklaşık 2,4 milyon mil hızla genişleyen araştırmacılar, kozmik saati geri sararak, evet, kaynağın 12. yüzyılda patlamış olacağını doğrulayabildiler. Fesen, “Yeni gözlemlerimiz, nesnenin yaklaşık 850 yıllık bir genişleme yaşına sahip olduğu konusunda çok daha sıkı bir kısıtlama getiriyor, bu da 1181 konuk yıldızının kalıntıları olması için mükemmel” dedi.
Bu yeni araştırma Pa 30’un sülfür ve organ bakımından zengin olduğunu ve neredeyse hiç hidrojen ya da helyum içermediğini ortaya koyuyor. Bu durum, Arizona’daki Kitt Peak Ulusal Gözlemevi’ne bitişik MDM Gözlemevi’ndeki 2,4 metrelik Hiltner Teleskobu’na bağlanan ve Pa 30’dan üç yeni 2.000 saniyelik pozun alındığı sülfüre duyarlı yeni filtreler kullanılarak ortaya çıkarıldı.
Pa 30 son on yılda birçok makaleye konu olmuştur, ancak ana elementlerinin ortaya çıkarılması, aslında iki beyaz cüce yıldız arasındaki bir çarpışmanın sonucu olabileceğine dair dumanı tüten bir silahtır.
Beyaz cüce yıldızlar bir gün bizim Güneş‘imize dönüşecek olan yıldızlardır. Gezegenimizden daha büyük olmayan, ancak Güneş benzeri bir yıldızın kütlesini içeren soluk, aşırı yoğun yıldızlar olan beyaz cüce yıldızların çarpışmalarının bazen süpernova patlamalarına neden olduğu düşünülmektedir.
Fesen, “Daha derin görüntülerimiz Pa 30’un sadece güzel olmadığını gösteriyor, ancak artık nebulanın gerçek yapısını görebildiğimiz için, kimyasal yapısını ve merkezi yıldızın olağanüstü görünümünü nasıl oluşturduğunu araştırabilir, ardından bu özellikleri nadir beyaz cüce birleşmelerinin belirli modellerinden elde edilen tahminlerle karşılaştırabiliriz” dedi. “Bu kalıntı, gökbilimcilerin şimdiye kadar sadece teorik modellerden ve uzak galaksilerdeki örneklerden araştırabildikleri özellikle ilginç bir süpernova türünü incelemelerine olanak tanıyacak.”
