Ayna Gören Masum Penguen

Öne Çıkan İçerikler

Bilim İnsanları Penguenlere Ayna Verdi ve Cevapsız Bir Sürü Sorumuz Oldu

On yıllar boyunca bilim insanları, zihinlerinde bir tür benlik temsili olup olmadığını belirlemek için çeşitli hayvanlara gerçek bir ayna tuttu.

Filler, maymunlar, yunuslar, Avrasya saksağanları ve temizleyici wrasse balıkları, bu seçkin kulüpte insanlara ve şempanzelere katılan ve her biri yansımalarına kendilerini temsil ettiğini anlayacak şekilde tepki veren hayvanlardan sadece birkaçı.

Bilim insanları şimdi de Adélie penguenlerini ayna testine tabi tuttu ve karışık sonuçlar elde etti. Penguenlerin öz farkındalık duygusuna sahip oldukları sonucuna varmak için erken olsa da, araştırma ekibi yine de bunun makul olduğunu düşünmek için yeterli kanıt olduğunu düşünüyor.

1970’lerde Gordon Gallup tarafından yaratılan ayna testi, hayvanlarda öz farkındalığı göstermek için klasik bir deney haline geldi. Yöntem nispeten basittir. Hayvanlar önce aynanın varlığına ve yansıtıcılığına alışmaları için aynaya alıştırılır. Denek sakinleştirildiğinde, vücudunda doğrudan göremeyeceği bir yere belirgin bir işaret yerleştirilir. Kendinin farkında olan bir hayvan, aynada işareti gördüğünde, işaretlenenin başka bir birey değil kendi vücudu olduğunun farkında olduğunu gösterecek şekilde davranacaktır.

WildPenguinInFieldLookingAtItselfInMirror Penguen
Penguins during the experiments. (Dastidar et al., bioRxiv, 2022)

Farklı koşullar altında bir yansımaya verilen tepkilerin benlikte bir tür farklılığa işaret edebileceğini varsaymak ne kadar sezgisel görünse de, testin sınırlamaları yok değildir. Yine de başka bir zihnin düşüncesini araştırmaya başlayabileceğimiz birkaç araçtan biri olmaya devam ediyor.

Hakem değerlendirmesini bekleyen bir ön çalışmada, Hindistan Yer Bilimleri Bakanlığı’ndan Prabir Ghosh Dastidar liderliğindeki bir ekip, vahşi Adélie penguenlerini (Pygoscelis adeliae) bir dizi deney sırasında kendi yansımalarıyla tanıştırdı.

Penguenler son derece sosyal hayvanlardır ve Antarktika’daki türleri kışın aşırı soğuklarına dayanabilmek için koloni halinde bir araya gelirler. Bu hayvanlar ayrıca, hayvanların tutsak bir ortamda bulunmasını gerektiren diğer birçok ayna testinin aksine, vahşi bir ortamda test edilmesi nispeten kolaydır.

12 penguenden oluşan bir grup farklı koşullar altında aynaya maruz bırakıldı. Grup olarak maruz bırakıldıklarında çok az tepki gösterdiler, ancak karton muhafazalarla izole edilip tek tek aynaya maruz bırakıldıklarında hayvanlar yansımalarını incelediler.

Ekip, makalelerinde “Penguenler başlarını, yüzgeçlerini ya da vücutlarını hızlı bir şekilde hareket ettirdiler ve bunların bazıları jest gibi görünüyordu” diye yazıyor. “Bu hareketlerin ve jestlerin birçoğu hızla tekrarlandı, ancak çarpıcı bir şekilde, tüm denek penguenlerin görsel dikkati, performanslarının tüm zaman dilimi boyunca görüntüleri üzerindeydi.”

F4.large1 Penguen
A penguin in the experiment. (Dastidar et al., bioRxiv, 2022)

Kuşlar aynadaki görüntüleriyle temas kurmaya çalışmadı ya da onlara karşı herhangi bir saldırganlık sergilemedi; bu da belki de bir düzeyde aynadaki kuşun ne dost ne de düşman olduğunu ‘bildiklerini’, sadece kendilerini bıraktıklarını düşündürüyordu.

Ancak kırmızı bir önlükle ‘işaretlendiklerinde’, penguenler görünümlerindeki değişikliğe tepki vermediler.

Ekip, tüm penguenlerin kırmızıyı göremediğine dair anekdot niteliğinde kanıtlar olduğunu, dolayısıyla bu sonuçtan emin olmadıklarını kabul ediyor.

“Bu tür deneyler gelecekte daha iyi tasarlanmalıdır” diyen Dastidar ve meslektaşları, yine de “araştırmalarımız bizi geçici olarak Adélie penguenlerinin, aynadaki kendi görüntülerine verdikleri tepkilerin de gösterdiği gibi, muhtemelen kendilerinin farkında olduklarını öne sürmeye yöneltiyor” dedi.

Yaklaşık yarım asır önceki başlangıcından bu yana, ayna testinin önerildiği kadar net olmadığına dair kanıtlar artmaktadır. Maymunlar da dahil olmak üzere, son derece sosyal oldukları bilinen pek çok hayvan, önce ayna kullanma konusunda eğitilmedikleri takdirde testte başarısız olmaktadır.

Goriller de dahil olmak üzere, kendilerinin farkında olduklarından oldukça emin olduğumuz hayvanlar da bu testte başarısız olmuştur.

Örneğin köpekleri ele alalım. Empati yeteneğine sahipler, bu aynı zamanda bir benlik ve başkaları duygusu anlamına gelen bir özellik, ancak tipik olarak ayna testinde başarısız oluyorlar.

Tomsk Devlet Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Roberto Cazzolla Gatti 2015 yılında yaptığı açıklamada, “Köpeklerin görsel uyaranlara karşı, örneğin insanlar ve birçok maymuna kıyasla çok daha az hassas olmaları nedeniyle, bu ve diğer türlerin ayna testindeki başarısızlıklarının temelde araştırmacının öz farkındalığı test etmek için seçtiği duyusal modaliteden kaynaklandığına ve bunun yokluğundan kaynaklanmadığına inandım” dedi.

Gatti bunu köpekler için ayna testine eşdeğer bir koklama testi ile test etti. Köpekler, kendilerinin ya da başka köpeklerin idrarıyla işaretlenmiş karlara nasıl tepki verdiklerini görmek için test edildi. Elbette köpekler diğer köpeklerin idrar örneklerini koklamak için çok daha fazla zaman harcadı.

Gatti, “Bu test köpeklerde öz farkındalığa dair önemli kanıtlar sunmaktadır ve bu kapasitenin sadece büyük maymunlara, insanlara ve diğer birkaç hayvana özgü bir özellik olmadığını göstermede önemli bir rol oynayabilir, ancak araştırmacıların bunu doğrulamaya çalışma şekline bağlıdır” dedi.

O zamandan bu yana yapılan diğer testler, görsel temelli olmasa bile köpeklerin net bir benlik duygusuna sahip olduğu fikrini destekledi.

Dahası, kendi çocuklarımız bile ayna testini geçemeyebiliyor, bazı ülkelerde altı yaşına kadar geçemeyenler var. Dolayısıyla, ayna testi bir miktar öz farkındalığın varlığına işaret edebilse de, başarısız olmak sosyallik için hayati önem taşıyan bu özelliğin eksikliğini doğrulamıyor gibi görünüyor.

Ayna testinin orijinal yaratıcısı penguenlerin şimdiye kadar elde ettiği sonuçlara şüpheyle yaklaşıyor.

“Gallup New Scientist’e verdiği demeçte “Penguenler gerçekten de kendilerini tanıma yeteneğine sahip olabilirler. “Ancak bu, bu makalede yer alanlardan çok daha ciddi bir bilim gerektirecektir.”

Karmaşıklıklar ışığında, diğer birçok özellik gibi, öz farkındalık da ayna testinin ima ettiği gibi bir ikilikten ziyade bir spektrum olarak var olabilir. Bu da bilincin bu yönünü incelemek için yeni deneylere ihtiyacımız olduğu anlamına gelir.

Bu araştırma bioRxiv üzerinden okunabilir ve hakem değerlendirmesini beklemektedir.

Kaynak: https://www.sciencealert.com/scientists-gave-penguins-a-mirror-and-we-have-lots-of-questions

Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı sciencealert.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.

Daha Fazla

Yorumlar

Bir Cevap Yazın

Popüler İçerik