Grönland’ın buzulları tahmin edilenden 100 kat daha hızlı eriyor
Bilim insanları Grönland’daki buzun denize ne kadar hızlı aktığını daha iyi anlamaya başladı. Antarktika’yı temel olarak kullanan eski modeller hedefin çok uzağındaydı.
Adanın fiyortlarında buz ve su arasındaki benzersiz etkileşimi dikkate alan yeni bir modele göre Grönland’ın buzulları daha önce hesaplanandan 100 kat daha hızlı eriyor.
Buzul erimesinin yeni matematiksel temsili, Grönland’daki buzulların uçlarındaki keskin dikey yüzeylerden buzun nasıl yenildiğine dair en son gözlemleri hesaba katıyor. Daha önce bilim insanları, buzul dillerinin deniz suyunun üzerinde yüzdüğü Antarktika’da geliştirilen modelleri kullanıyordu – çok farklı bir düzenleme.
Austin’deki Texas Üniversitesi Oden Hesaplamalı Mühendislik ve Bilimler Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olan başyazar Kirstin Schulz yaptığı açıklamada, “İnsanlar yıllarca Antarktika’daki yüzen buzullar için geliştirilen erime hızı modelini alıp Grönland’ın dikey buzul cephelerine uyguladı” dedi. “Ancak geleneksel yaklaşımın Grönland’ın dikey buzul cephelerinde çok düşük erime oranları ürettiğine dair giderek daha fazla kanıt var.”
Araştırmacılar bulgularını Eylül ayında Geophysical Research Letters dergisinde yayınladılar.
Araştırmacılar Antarktika merkezli Arktik buzulları anlayışlarının mükemmel bir eşleşme olmadığını zaten biliyorlardı. Ancak Grönland buzullarının kenarlarına yaklaşmak zor, çünkü buzullar fiyortların (yüksek kayalıklarla çevrili uzun, dar deniz suyu girişleri) uçlarında yer alıyor ve sıcak su buzun altını kesiyor. Araştırmacılara göre bu durum, bina büyüklüğündeki buz parçalarının küçük bir uyarı ile suya düşerek mini tsunamiler yarattığı dramatik buzul erimesi olaylarına yol açıyor.
Rutgers Üniversitesi’nden fiziksel okyanus bilimci Rebecca Jackson liderliğindeki araştırmacılar, bu tehlikeli buz kayalıklarına yaklaşmak ve ölçümler yapmak için robotik tekneler kullanıyorlar. Bunu Alaska’nın LeConte Buzulu’nun yanı sıra Grönland’ın Kangerlussuup Sermia’sında da yaptılar. (Austin’deki Teksas Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından yönetilen yaklaşan bir görev, üç batı Grönland buzulunun yüzlerine robotik denizaltılar gönderecek). Jackon’un ölçümleri, Antarktika merkezli modellerin Arktik buzul erimesini büyük ölçüde düşük tahmin ettiğini gösteriyor. Örneğin LeConte, modellerin öngördüğünden 100 kat daha hızlı yok oluyor.
Buzullardan gelen soğuk tatlı su ile daha sıcak deniz suyunun karışımı, buzulların yakınındaki ve okyanusun daha uzağındaki okyanus dolaşımını yönlendirir, yani erimenin geniş kapsamlı etkileri vardır. Grönland buz tabakası deniz seviyesinin yükselmesi için de önemlidir; Grönland buzu deniz seviyesini 20 feet (6 metre) yükseltecek kadar su tutmaktadır.
Yeni model, buzulların dik, uçurum benzeri yüzlerinin buz kaybını nasıl etkilediğine dair daha gerçekçi bir anlayışla birlikte buzullara yakın görevlerden elde edilen en son verileri kullanıyor. Sonuçlar Jackson’ın bulgularıyla tutarlıdır ve eski modellerin öngördüğünden 100 kat daha fazla erime göstermektedir.
Schulz, “Okyanus iklim modeli sonuçları, insanlığın iklim değişikliğiyle ilişkili eğilimleri tahmin etmesi açısından son derece önemlidir, bu yüzden onları gerçekten doğru yapmak istersiniz” dedi. “Bu, iklim modellerini daha iyi hale getirmek için çok önemli bir adımdı.”
Kaynak: https://www.livescience.com/greenland-glacier-melt-model
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı livescience.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
