Mars’ın Su Hikayesi
Perseverance keşif aracı 18 Şubat 2021’de Mars’a inişinin birinci yıldönümüne yaklaşıyor.
NASA’nın en yeni keşif aracı Kızıl Gezegen’in Jezero Krateri’nin kilometrelerce çevresinde dolaşarak eski yaşam izlerini ve Mars’ın geçmişine dair ipuçlarını araştırıyor. NASA’nın iddialı Mars 2020 misyonunun bir parçası olan keşif aracı, Mars yüzeyi ve kayaları hakkında büyük miktarda bilgi topluyor ve bugün Perseverance keşif aracının arkasındaki ekip, şimdiye kadarki bulgularını detaylandıran üç yeni araştırma makalesi yayınladı.
Indiana’daki Purdue Üniversitesi’nde gezegen bilimci ve yeni çalışmalardan birinin ortak yazarı olan Briony Horgan’a göre veriler Mars‘ın tarihinde bir “ateş ve su hikâyesi” olduğunu ortaya koyuyor.
Perseverance NASA’nın şimdiye kadarki en gelişmiş keşif aracıdır ve Mars kayalarını önceki tüm araçlardan daha ayrıntılı olarak inceleyebilmektedir. Araç takımında, gezginin kayaları uzaktan incelemesini sağlayan ” gözler ” Mastcam-Z’nin yanı sıra, kayaların ve minerallerin yapısını ayrıntılı olarak analiz eden X-ışını ve ultraviyole spektroskopisi gerçekleştiren iki teknoloji ürünü SHERLOC ve PIXL de yer alıyor.
“Horgan yaptığı açıklamada “Bu makaleler Mars 2020 görev programının gücünü ortaya koyuyor” dedi. “Mastcam-Z ile Jezero kraterinin jeolojisini geniş ölçekte inceleyerek, PIXL ve SHERLOC ile tek tek tanelere kadar inerek krater tabanının karmaşık tarihini bir araya getirebildik.”
Mars Reconnaissance Orbiter gibi uydular on yıllardır Mars yüzeyinde keşfedilecek ilginç yerler arıyor. Perseverance’ın Jezero Krateri’ndeki iniş alanının etrafındaki bölge gökbilimciler için özellikle ilginç, çünkü buranın eskiden kraterin içinde bulunan bir göle boşalan bir nehir deltası olduğundan şüpheleniyorlar.
Su, Mariner 9’un 1970’lerde Valles Marineris’in suyla oyulmuş kanyonunun ilk görüntülerinden 2008 ve sonrasında Phoenix gibi iniş araçları tarafından çıkarılan su buzunun doğrudan kanıtlarına kadar Mars’ta uzun süredir ilgi çeken bir nokta olmuştur. insanlık ister uzaylı yaşamı bulmak için ya da uzay yolculuğu sırasında kendi yaşamımızı desteklemek için olsun, suya takıntılıdır. Mars’ta bir zamanlar su olduğu kesin olarak bilinse de, gezegen bilimciler hala zaman çizelgesinin ayrıntılarını ve ne kadar su aktığını anlamaya çalışıyorlar.
Horgan, “Jezero’ya inerek, önceki diğer iniş alanlarından çok daha eski olan kayaları inceliyoruz, bu da Mars tarihinin en eski zamanlarını, en yaşanabilir olduğunu düşündüğümüz zamanları anlamamıza yardımcı oluyor” dedi. “Verilerimiz suyun her yerde olduğunu doğruluyor!”
Keşif aracı, genellikle volkanik kayalarda bulunan olivin ve piroksen gibi demir açısından zengin minerallerin yanı sıra hematit gibi su ve tuzlu su tarafından değiştirilmiş minerallerin bir kombinasyonunu buldu. Bu minerallerin kimyası, birçok kez suyla karşılaşan akan lavların hikayesini anlatmaktadır. Su ilk aktığı zaman ılıktı, daha sonra ise tuzlu oldu. Bu su göl şeklini almış olabilir, hatta kayaların arasından akan yeraltı suyu bile olabilir.
Kuzey Arizona Üniversitesi’nde Mars’ın Dünya‘daki benzerleri üzerinde çalışan ve Perseverance ekibinde yer almayan gezegen bilimci Schuyler Borges, “Bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar Perseverance keşif aracının benzersiz yeteneklerini ortaya koyuyor” dedi. Verdikleri demeçte, Mars’ın geçmişinde suyun birden fazla kez ortaya çıkmasından özellikle heyecan duyduklarını, çünkü daha fazla suyun “eğer varsa yaşamın dahil olması için daha fazla fırsat” anlamına geldiğini söylediler.
Perseverance ayrıca yeni teknolojileri göstermek için iki “bonus görev” de taşıyordu: Mars atmosferinden oksijen üretmek için MOXIE deneyi ve Ingenuity helikopteri. Arizona Eyalet Üniversitesi’nde Mastcam-Z Kamera mühendisi olan Corrine Rojas, Ingenuity’nin başlangıçta sadece insan teknolojisinin başka bir gezegende uçabileceğini kanıtlamak için tasarlanmasına rağmen, “sadece başarılı bir teknoloji gösterisinden, geziciye yardımcı bir kuşbakışı bilim keşif arkadaşına” dönüştüğünü söyledi.
Gezginin Ingenuity uçuşlarına ilişkin gözlemlerinden elde edilen veriler, ekibe Mars yüzeyindeki tozun nasıl hareket ettiğine ilişkin daha fazla bilgi de sağladı. Rojas’ın deyimiyle bunlar yeni çalışmalarda bahsedilen bazı heyecan verici “bonus bilim” ürünleri olarak değerlendirlmekte ve oldukça mutluluk vermekte.
Bu Perseverance için sadece bir başlangıç ve Mars yüzeyinden geçerken kaya örnekleri depolayarak daha uzak bir gelecek için de hazırlık yapıyor. Bir gün NASA ve Avrupalı muadili bu örnekleri alıp daha ileri çalışmalar için Dünya’ya geri getirmeyi planlıyor.
Horgan görevle ilgili olarak şu ana kadar “Çok şey öğrendik” dedi. “Ama tabii ki asıl büyük ilerlemeler bu örnekleri eve getirdiğimizde olacak!”
Kaynak: https://www.space.com/mars-perseverance-rover-story-fire-water
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı space.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
