Teknoloji dünyası hızla geliştikçe son yıllarda hayatımıza metaverse ve Web 2.0 gibi yeni terimler girdi.2022’de de bir dizi teknolojik trendin yaşamımız üzerinde etkilerini devam ettirmesi bekleniyor. ‘Etsiz et’, Web 3.0, fidye yazılımı, ‘büyük teknoloji savaşları’ karşımıza en çok aranan terimler olarak çıkabilir.
“Etsiz et”
Bitki bazlı ürünler kullanarak ‘et’ yapımı özellikle ABD’de yaygın hale gelmeye başladı.Çevreyle ilgili endişeler bu ürünlere talebin daha da artacağını gösteriyor. Ürün kalitesinin iyileşmesi ve fiyatların düşmesi de bu duruma katkı sağlıyor.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, gıda için hayvanların yetiştirilmesi, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yüzde 14,5’inden sorumlu. Research and Markets’ın raporuna göre, bitki bazlı etlerin küresel pazar değerinin 2020’e kıyasla 13,5 milyar dolardan 2027’de 35 milyar dolara çıkması bekleniyor.ABD danışmanlık firması Fabernovel’in başkanı David Bchiri, “2022, bitki bazlı proteinlerden yapılan gıdaların taç giyme yılı olacak. Ana akım haline gelecekler.” dedi.
‘Web 3.0’ ve kripto
İnternetin ilk aşaması, Yahoo, eBay ve Amazon gibi şirketlerin ortaya çıkmasının yolunu açan web siteleri ve blogların oluşturulmasıydı. Bir sonraki adım, Facebook ve YouTube gibi sosyal medya aracılığıyla kullanıcılar tarafından oluşturulan içerikler olarak tanımlanan “Web 2.0” oldu. Bunun bir sonraki aşaması internetin blokzincir destekli, kişiselleşmiş halini ifade eden ‘Web 3.0’ olarak adlandırılıyor.
Silikon Vadisi’nden uzmanlaşmış bağımsız analist Benedict Evans, bu platformlar için “para kazanın ve kontrol edin, kendi platformlarında size izin veriyorlar” diyor. Evans, “platformda bir kooperatifin çalışmasına benzer şekilde “kullanıcılar, yaratıcılar ve geliştiriciler hisselere ve oylara sahip olacak” ifadesini kullanıyor.
Bu adım, bilgisayar programlarının binlerce veya milyonlarca bilgisayarın ağında çalıştığı blokzincir (blockchain) teknolojisi ile mümkün olabiliyor. Şimdiye kadar blokzincir, bitcoin gibi kripto para birimlerinin ve daha yakın zamanda değiştirilemez jetonlar NFT’ler gibi benzersiz dijital nesnelerin yükselişini sağladı. Bitcoin gibi dijital paralar 2021’de rekor değerlere ulaştı. Miami ve New York’ta başlatılan yeni sürümlerle piyasaya çok sayıda oyuncu girdi.
Fidye yazılımı
2021’de rekor seviyeye ulaşan fidye yazılımı saldırıları ve veri sızıntılarının 2022’de de devam etmesi bekleniyor. Siber soygunlarda, verileri şifrelemek için bir kurbanın ağına giriliyor ve ardından kilidini açmak için genellikle kripto para birimiyle ödenen bir fidye talep ediliyor.
Kripto para birimlerinin yükselen değeri, kurbanların ödemeye istekliliği ve yetkililerin saldırganları yakalamadaki zorlukları gibi bir dizi etkenin bu eğilimi artırdığı belirtiliyor. Siber güvenlik şirketi SonicWall, ekim ayı sonunda: “Şu ana kadar 495 milyon fidye yazılımı saldırısı kaydettik. 2021, kaydedilen en maliyetli ve tehlikeli yıl olacak.” açıklaması yaptı. Diğer bir siber güvenlik firması Mandiant’ın Başkan Yardımcısı ve Küresel İstihbarat Başkanı Sandra Joyce, ‘kazançlı’ olduğu için 2022’de fidye yazılımı sorunlarının devam edeceğini söyledi.
‘Büyük Teknoloji’ savaşları
2021’de büyük teknoloji şirketleriyle (Big Tech) ilgili başlatılan bir dizi yasal düzenleme için girişimler 2022’de gündemde olacak. Amerika Birleşik Devletleri’nde, Federal Ticaret Komisyonu’nun Facebook’a karşı açtığı anti-tröst davası, sosyal medya devi için gerçek bir tehdit olarak görülüyor. Yeni dönemde Facebook aleyhine daha fazla dava ve soruşturma bekleniyor.
Facebook’un internetin sanal gerçeklik versiyonu metaverse’ü gerçekleştirmeye yönelik büyük çabasının yıllar süren eleştirilerin ardından konuyu değiştirme çabası olarak değerlendiriliyor. Fortnite, kendi uygulama içi ödeme sistemini başlatarak politikalarını ihlal ettiği gerekçesiyle Apple uygulanmalarından kaldırıldı. Avrupa Birliği’nin kabul ettiği zararlı ya da yasadışı içeriklerin sıkı denetimini sağlalayacak Dijital Hizmetler Yasası’na benzer yeni adımları atması da gündemde.
