Einstein ve Newton Çürütülebilir
Tartışmalı yeni çalışmanın iddiasına göre, orantısız yıldız kümesi Newton ve Einstein’ı çürütebilir
Yakınlardaki birkaç kümede yıldızların eşit olmayan dağılımı, Newton’a karşı çıkan ve karanlık maddenin varlığını reddeden tartışmalı bir yerçekimi teorisi olan MOND’a dair kanıtlar sunabilir.
Galaksimizdeki yıldız kümelerini gözlemleyen gökbilimciler, Newton’un yerçekimi yasalarına tartışmalı bir şekilde meydan okuyan ve evren anlayışımızı alt üst edebilecek kanıtlar buldular. Şaşırtıcı bulgu, karanlık maddeyi tamamen ortadan kaldıran tartışmalı bir fikri destekleyebilir.
Araştırmacılar bu kanıtı açık yıldız kümelerini ya da daha büyük galaksilerin içinde yer alan birkaç yüz yıldızdan oluşan gevşek bağlı grupları gözlemleyerek buldular. Açık yıldız kümelerinin önlerinde ve arkalarında “gelgit kuyrukları” olarak bilinen yıldız izleri vardır. Araştırmacıların gözlemleri, bu tür kümelerin uzaydaki seyahatlerinin genel yönünde, arkalarında bıraktıklarından çok daha fazla yıldıza sahip olduğunu gösteriyor. Bu durum, her iki gelgit kuyruğunda da aynı sayıda yıldız olması gerektiğini öne süren Newton‘un evrensel çekim yasasını sorgulatıyor.
Bonn Üniversitesi’nden astrofizikçi Pavel Kroupa Live Science’a yaptığı açıklamada “Bu son derece önemli” dedi. “Çok büyük bir etki var.”
Kroupa, 26 Ekim’de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayınlanan ve gözlemlerin Newton‘un yaygın olarak kabul edilen evrensel çekim yasasına alternatif bir yerçekimi teorisi olan değiştirilmiş Newton dinamiğinin (MOND) kanıtı olduğunu savunan bir çalışmanın baş yazarıdır.
Kroupa, yıldızların bu dengesiz dağılımının dikkat çekici olduğunu, ancak evrenin görünür maddesi üzerinde güçlü bir çekim kuvveti uyguladığı düşünülen görünmez bir madde olan karanlık maddenin herhangi bir türünün dahil olması için yeterince aşırı olmadığını söyledi.
“Bu temelde oyunun kurallarını değiştiren bir şey” dedi. “Bu, galaksiler ve kozmoloji üzerine yapılan ve karanlık madde ile Newton yerçekimini varsayan tüm çalışmaları yok ediyor.”
Karanlık madde mi?
Issac Newton‘un 1687’de yayınlanan evrensel çekim yasası, evrendeki her parçacığın birbirini kütleleriyle orantılı ve uzaklıklarının karesiyle ters orantılı bir kuvvetle çektiğini belirtir. Albert Einstein daha sonra bu yasayı 1915 yılında yayınlanan genel görelilik teorisine dahil etmiştir.
Ancak Kroupa, hem Newton hem de Einstein zamanında astronomların galaksilerin var olduğunu bile bilmediğini ve bu nedenle MOND’un gözlemlerle güncel hale getirmek için geliştirildiğini söyledi.
1980’lerin başında geliştiren astrofizikçi Mordehai Milgrom’a atfen Milgrom dinamikleri olarak da bilinen MOND, çoğu astrofizikçinin geçerli olduğunu düşünmesine rağmen, normal Newton dinamiklerinin galaksilerin ve galaktik kümelerin çok büyük ölçeklerinde geçerli olmadığını savunuyor.
Kroupa, MOND’un ana sonucu karanlık maddenin var olmadığıdır ve bu çoğu astrofizikçinin reddettiği bir fikir. “Bilim insanlarının çoğunluğu Mond’u tamamen reddediyor” dedi. “Birçok ciddi bilim insanı Mond’un ciddi olduğunu düşünmüyor ve bu yüzden ona göz atmayı düşünmüyorlar.”
Yıldız kümeleri
Yazarlar çalışmalarında, Güneş’ten sadece 150 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve yüzlerce yıldızdan oluşan kabaca küresel bir grup olan Hyades de dahil olmak üzere Dünya‘ya en yakın beş açık yıldız kümesinin gözlemlerini rapor ediyor.
Kroupa, araştırmacıların beş kümenin tamamında yıldızların öncü gelgit kuyruk bölgesinde biriktiğini gözlemlediklerini, normal Newton dinamiklerinden en büyük farklılığın ise daha iyi ölçümlerin yapıldığı Hyades kümesinde görüldüğünü söyledi.
Gözlemlenen tutarsızlıklar MOND için durumu güçlendiriyor, ancak karanlık maddenin görünmez eyleminin bir sonucu olamayabilirler.
Hyades örneğinde, sonuçları açıklamak için “orada 10 milyon güneş kütlesi gibi bir karanlık madde yığınına sahip olmamız gerekirdi” dedi. “Ama bu verilerde böyle bir durum söz konusu değil.” dedi.
Gelecekteki çalışmalarda, Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia’sı gibi yeni uzay teleskoplarından yıldızların konumları hakkında daha kesin veriler kullanılacağını söyledi.
Ancak MOND pek çok bilim insanı tarafından kabul görmediği için yeni başlatılan bu çalışmanın sonuçları tartışmalı olarak değerlendirilmektedir.
Frankfurt İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde astrofizikçi olan Sabine Hossenfelder, Live Science’a gönderdiği bir e-postada araştırmacıların MOND’un yerçekimsel simülasyonları üzerinde çalıştıklarını görmekten memnuniyet duyduğunu söyledi.
Ancak “makalede kendilerinin de itiraf ettiği gibi, doğrulanması gereken yaklaşık bir hesaplama kullanıyorlar… [ve] verilerle olan uyuşmazlığın ne kadar büyük olduğunu ölçmediler” dedi. “Dolayısıyla bu argümanın gerçekte ne kadar iyi olduğunu görmemiz gerektiğini düşünüyorum.” diye ekledi.
Kaynak: https://www.livescience.com/star-cluster-mond-disprove-newton
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı livescience.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
