Gece Kuşu Gençler ve Sağlık Durumları Üstüne Bulgular
Hafta içi bir gece saat 23:00 ve ergen çocuğunuzun yatak odasının ışığı hala açık. Ertesi gün okul için yeterince uyumalarını istiyorsunuz ama bu bir savaş.
Yeni araştırmamız, “gece kuşu” olduktan yıllar sonra gençlerin beyinlerine ve davranışlarına ne olduğunu gösteriyor.
Uyku düzenindeki bu değişimin, ergenliğin ilerleyen dönemlerinde davranış sorunları yaşama ve beyin gelişimini geciktirme riskini artırdığını gözlemlendi.
Ancak gece kuşları için haberler o kadar da kötü değil.
Uyku alışkanlıkları değişiyor
İnsanların uyku düzeni ergenlik yıllarında değişir. Gençler daha uzun süre uyanık kalabilir, daha geç uykuya dalabilir ve ertesi gün yatabilirler.
Birçok genç aynı zamanda sabah uykuculuğundan gece uykuculuğundan geçiş yapar. Akşamın ilerleyen saatlerinde kendilerini daha üretken ve uyanık hissederler, daha geç uyumayı tercih ederler ve ertesi gün daha geç uyanırlar.
“Akşamcılığa” doğru bu kayma, gençlerin okul ve iş hayatıyla çelişebilir. Bu uyumsuz uyku programları nedeniyle kronik uyku eksikliği, gece kuşu olan gençlerin neden sabah kuşu olanlara göre duygusal ve davranışsal sorunlar açısından daha fazla risk altında olduğunu açıklayabilir.
Ortaya çıkan araştırmalar ayrıca sabah kuşları ve gece kuşlarının farklı bir beyin yapısına sahip olduğunu göstermektedir. Bu, hafıza, duygusal refah, dikkat ve empatideki farklılıklarla bağlantılı olan hem gri hem de beyaz maddedeki farklılıkları içerir.
Bu bağlantılara rağmen, bu ilişkinin nasıl ortaya çıkabileceği belirsizdir. Gece kuşu olmak daha sonraki duygusal ve davranışsal sorunlar için riski artırıyor mu? Yoksa duygusal ve davranışsal sorunlar bir kişinin daha fazla gece kuşu olmasına mı yol açıyor?
Çalışmamızda, gençleri uzun yıllar boyunca takip ederek bu soruları yanıtlamaya çalıştık.
Ne yaptık
200’den fazla gençten ve ebeveynlerinden gençlerin uyku tercihleri ile duygusal ve davranışsal refahları hakkında bir dizi anket doldurmalarını istedik. Katılımcılar bu anketleri önümüzdeki yedi yıl boyunca birkaç kez tekrarladılar.
Gençler ayrıca beyin gelişimlerini incelemek için birkaç yıl arayla iki beyin taramasından geçirildi. Beynimizin bilgiyi işlemesini ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlayan beynin bağ dokusu olan beyaz maddenin yapısındaki değişiklikleri haritalamaya odaklandık.
Daha önceki araştırmalar sabah kuşları ile gece kuşlarının beyaz cevher yapısının farklı olduğunu göstermişti. Ancak bizim çalışmamız, uyku tercihlerindeki değişikliklerin beyaz maddenin zaman içinde nasıl büyüdüğünü nasıl etkileyebileceğini inceleyen ilk çalışmadır.
İşte bulduklarımız
Erken ergenlik döneminde (12-13 yaş civarında) gece kuşuna dönüşen gençlerin birkaç yıl sonra davranış sorunları yaşama olasılığı daha yüksekti. Bunlar arasında daha fazla saldırganlık, kurallara uymama ve antisosyal davranışlar yer alıyordu.
Ancak anksiyete veya düşük ruh hali gibi duygusal sorunlar açısından daha yüksek risk altında değillerdi.
Daha da önemlisi, bu ilişki ters yönde gerçekleşmedi. Başka bir deyişle, daha önceki duygusal ve davranışsal sorunların, bir gencin geç ergenlik döneminde daha çok sabah kuşu mu yoksa gece kuşu mu olacağını etkilemediğini bulduk.
Araştırmamız ayrıca gece kuşuna dönüşen gençlerin beyin gelişim hızının sabah kuşu olarak kalan gençlerden farklı olduğunu gösterdi.
Gece kuşlarının beynindeki beyaz maddenin, sabah kuşu olan gençlerle aynı derecede artmadığını tespit ettik.
Beyaz maddenin büyümesinin ergenlik yıllarında bilişsel, duygusal ve davranışsal gelişimi desteklemek için önemli olduğunu biliyoruz.
Bunun sonuçları nelerdir?
Bu bulgular, sabah kuşları ve gece kuşları arasındaki beyin yapısındaki farklılıkları gösteren önceki araştırmalara dayanmaktadır. Ayrıca, bu değişikliklerin ergenlik yıllarında ortaya çıkabileceğini gösteren daha önceki araştırmalara da dayanmaktadır.
Daha da önemlisi, gece kuşu olmanın, ergenliğin ilerleyen dönemlerinde davranış sorunları yaşama ve beyin gelişimini geciktirme riskini artırdığını, bunun tersinin geçerli olmadığını gösteriyor.
Bu bulgular, daha sonraki duygusal ve davranışsal sağlıklarını desteklemek için ergenliğin erken dönemlerinde gençlerin uyku-uyanıklık alışkanlıklarına odaklanmanın önemini vurgulamaktadır. Yeterince uyumanın hem zihin hem de beyin sağlığı için son derece önemli olduğunu biliyoruz.
İşte bazı iyi haberler
Gece kuşları için haberler o kadar da kötü değil. Araştırmamızın da gösterdiği gibi, sabah kuşu ve gece kuşu tercihleri sabit değildir. Araştırmalar uyku tercihlerimizi ve alışkanlıklarımızı değiştirebileceğimizi gösteriyor.
Örneğin, ışığa maruz kalmak (yapay ışık bile olsa) sirkadiyen (döngüsel) ritmimizi değiştirir ve bu da uyku tercihlerimizi etkileyebilir. Dolayısıyla, gece geç saatlerde parlak ışıklara ve ekranlara maruz kalmayı en aza indirmek, tercihlerimizi ve uyku güdümüzü değiştirmenin bir yolu olabilir.
Sabah ilk iş olarak ışığa maruz kalmak da kendi iç saatlerimizi daha sabah odaklı bir ritme kaydırmaya yardımcı olabilir. Çocuğunuzu okula ya da işe gitmeden önce kahvaltısını dışarıda yapmaya, balkona ya da bahçeye çıkmaya teşvik edebilirsiniz.
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı sciencealert.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.