Standart Model, evrenin nasıl çalıştığının temel fiziğini açıklar . Deneysel fizikçiler sürekli olarak standart modelin temellerindeki çatlakları araştırırken Güneş’in etrafında 50’den fazla tur atmıştır.
Ben bir nötrino fizikçisiyim. Nötrinolar, Standart Modeldeki 17 temel parçacıktan üçünü temsil eder. Günün her saatinde Dünyadaki her insanın içinden geçerler.
2021’de dünyanın dört bir yanındaki fizikçiler, Standart Modeli araştıran bir dizi deney yaptılar. Ekipler, modelin temel parametrelerini hiç olmadığı kadar hassas bir şekilde ölçtüler. Diğerleri, en iyi deneysel ölçümlerin Standart Model tarafından yapılan tahminlerle tam olarak uyuşmadığı bilgi sınırlarını araştırdı. Son olarak, gruplar, modelin sınırlarını zorlamak ve potansiyel olarak yeni parçacıklar ve alanlar keşfetmek için tasarlanmış daha güçlü teknolojiler geliştirdiler. Bu çabalar başarılı olursa, gelecekte daha eksiksiz bir evren teorisine yol açabilirler.
Standart Modelde Boşluk Doldurma
1897’de JJ Thomson, cam vakum tüpler ve tellerden başka bir şey kullanmadan ilk temel parçacığı, elektronu keşfetti. 100 yıldan fazla bir süre sonra, fizikçiler hala Standart Modelin yeni parçalarını keşfediyorlar.
Fiziğin Standart Modeli, bilim adamlarının dünyanın nasıl çalıştığı hakkında inanılmaz derecede doğru tahminlerde bulunmalarına izin verir, ancak her şeyi açıklamaz. Kredi: CERN , CC BY-NC
Standart Model, iki şey yapan tahmine dayalı bir çerçevedir. İlk olarak, maddenin temel parçacıklarının ne olduğunu açıklar. Bunlar elektronlar ve protonları ve nötronları oluşturan kuarklar gibi parçaçcıklardır. İkincisi, “haberci parçacıklar” kullanarak bu madde parçacıklarının birbirleriyle nasıl etkileştiğini tahmin eder. Bunlara bozon denir – fotonları ve ünlü Higgs bozonunu içerirler – ve doğanın temel güçlerini iletirler. Higgs bozonu, Avrupa’daki devasa parçacık çarpıştırıcısı olan CERN’de onlarca yıllık çalışmanın ardından 2012 yılına kadar keşfedilmedi.
Standart Model, dünyanın nasıl çalıştığına dair birçok yönü tahmin etmede inanılmaz derecede iyidir, ancak bazı boşlukları vardır.
Özellikle, yerçekimi ile ilgili herhangi bir açıklama içermemektedir. Einstein’ın Genel Görelilik teorisi yerçekiminin nasıl çalıştığını açıklarken, fizikçiler henüz yerçekimi kuvvetini ileten bir parçacık keşfetmediler. Uygun bir “Her Şeyin Teorisi”, Standart Modelin yapabileceği her şeyi yapar, ancak aynı zamanda yerçekiminin diğer parçacıklarla nasıl etkileşime girdiğini bildiren haberci parçacıkları da içerir.
Standart Model’in yapamadığı bir diğer şey, herhangi bir parçacığın neden belirli bir kütleye sahip olduğunu açıklamaktır – fizikçiler, deneyleri kullanarak parçacıkların kütlesini doğrudan ölçmelidir. Ancak deneyler fizikçilere bu kesin kütleleri verdikten sonra tahminler için kullanılabilirler. Ölçümler ne kadar iyi olursa, yapılabilecek tahminler o kadar iyi olur.
Son zamanlarda, CERN’deki bir takım fizikçiler, Higgs bozonunun kendisinin ne kadar güçlü olduğunu ölçtüler . Başka bir CERN ekibi de Higgs bozonunun kütlesini hiç olmadığı kadar hassas bir şekilde ölçtü. Ve son olarak, nötrinoların kütlesinin ölçülmesinde de ilerleme kaydedildi. Fizikçiler, nötrinoların sıfırdan fazla kütleye sahip olduğunu ancak şu anda tespit edilebilen miktardan daha az olduğunu biliyorlar. Almanya’daki bir ekip, nötrinoların kütlesini doğrudan ölçmelerine izin verebilecek teknikleri geliştirmeye devam ediyor.
Devamı Gelecek…
Yazar: A. M. McGowan
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı phys.org sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkıda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla kullanıma izin verilmiştir.
Kaynak: https://phys.org/news/2021-12-year-physicists-lies-standard.html
Çeviri: Sinan YAVUZ
