Venüs’ün bulutlarında yaşamın var olduğuna dair cesaret verici olasılık, bu hafta gezegen bilimciler arasında bir kez daha heyecana neden oldu. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Cardiff Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacılar, Venüs’ün atmosferindeki uzun süredir devam eden bazı ‘anomalilerin’ amonyak varlığıyla açıklanabileceğini öne sürdüler. Ancak amonyak, biyolojik yaşam gibi bilinmeyen bir süreçte aktif olarak üretim yapmıyorsa orada keşfedilmesi garip olurdu. Belki de daha ilgi çekici bir şekilde, amonyak, Venüs’ün düşman bulutlarının tepesindeki asiditeyi ortadan kaldırabilir, bu da havayla taşınan, amonyak üreten bir mikropun, düşman çevresini yaşanabilir bir yere dönüştürme yeteneğini geliştirmiş olabileceğini düşündürür.
Sülfürik asit yağmuru (daha yüzeye bile ulaşamadan buharlaşır) ve kontrolden çıkmış bir sera etkisi ile birlikte, kaçınılmaz yüzey sıcaklıkları ve basınçlarıyla tanınan bir gezegen olan Venüs, yaşam aramak için pek olası bir yer gibi görünmüyor. Neredeyse kesinlikle, gezegenin yüzeyi ‘canlı‘ olarak tanıyabileceğimiz her şeyden yoksundur. Ancak, basınç ve sıcaklıkların daha kolay yönetilebilir olduğu Venüs bulutları arasında yaşamak için bir şeylerin evrimleşmiş olması mümkün olabilir. Yıllar geçtikçe, gözlemciler Venüs’ün atmosferinin içermemesi gereken elementler içerdiğini fark ettiler: en son 2020’de, fosfinin keşfinin biyolojik bir mikroorganizmanın aktif olarak bu gazı ürettiğini ve bu gazın devam eden bir kaynak olmadan hızla bozulacağını öne sürdüğü zaman gibi… Takip çalışmaları fosfinle ilgili heyecanı biraz azalttı, başlangıçta düşünüldüğü kadar çok olmadığı öne sürüldü, ancak yine de kökeni açık bir soru olarak kaldı.
Proceedings of the National Academy of Sciences’da yer alacak olan bu son çalışmanın fosfinle hiçbir ilgisi yok, ancak bir kez daha Venüs mikroplarının, gezegenin atmosferinde yüzme olasılığını ortaya koyuyor.
Gazetenin yazarlarından biri olan Sara Seager’ın açıkladığı gibi, “Fosfin tespiti inanılmaz derecede tartışmalı hale geldi, ancak fosfin bir geçit gibiydi ve Venüs’ü inceleyen insanlarda bu bilgi yeniden canlanmaya sebep oldu.” Bu araştırmacılar geçmiş verileri taramaya, daha fazla anormallik ortaya çıkarmaya ve bunları açıklayabilecek modeller oluşturmaya başladılar.
Sanatçının Venüs atmosferinin bulut katmanlarında bir hava biyosferi anlayışı. Şekil kredisi: J. Petkowska/MIT.
Bu anormal kimyasallar arasında küresel olmayan parçacıklar (sülfürik asit genellikle yuvarlak damlacıklar üretir), oksijen ve Venüs’te bulunan bileşenlerden üretilmesi neredeyse imkansız olması gereken bir gaz olan amonyak (NH3) bulunur.
Seager, “Amonyak Venüs’te olmamalı,” diye açıkladı. “Kendisine bağlı hidrojen var ve çevresinde çok az hidrojen var. Çevresine ait olmayan herhangi bir gaz, yaşam tarafından üretildiği için otomatik olarak şüphelidir.”
Abiyotik süreçler Venüs’te amonyak üretebilecek gibi görünmüyor ve yine de orada olduğu oldukça açık. Venüs’e gerçekleşen hem Amerikan hem de Sovyet misyonları onu tespit etti (Venera 8 ve Pioneer gibi), varlığını en azından bir dereceye kadar kesin olarak doğruladı.
Dahası, Venüs’ün bulutlarındaki amonyak varlığı, oradaki yaşamın, eğer varsa, çevresini değiştirmek ve onu daha yaşanabilir kılmak için evrimleştiğini gösteriyor. Amonyak, sülfürik asidi nötralize edecek ve Venüs’ün kötü, misafirperver olmayan atmosferini, onu üreten organizma için daha sıcak bir yuvaya dönüştürecektir. Seager, “Bildiğimiz hiçbir yaşam Venüs damlacıklarında hayatta kalamaz,” diyor Seager, “ama… belki orada bir yaşam var ve yaşanabilir olması için çevresini değiştiriyor.”
Başka olasılıklar da var tabii. Belki de yüzeyden gelen toz ve mineraller Venüs’ün atmosferine atılarak gözlemlenen birçok anomaliye neden olabilir. Ancak anomalileri tamamen açıklamaya yetecek kadar patlama, göktaşı çarpması veya diğer benzer olaylar olduğuna dair çok az kanıt var. Şu an için hiçbir hipotez biyolojik olan kadar mümkün görünmüyor.
Tabii ki, bu sadece bir hipotez ve kanıtlanması için yerinde test yapılması gerekecek. Venüs’te çevresini değiştirmek için evrimleşmiş gerçekten yaşayan bir şey varsa, bunu öğrenmek için oraya gitmemiz gerekecek.
Önümüzdeki on yılda planlanan üç Venüs misyonu vardır. Özel olarak finanse edilen görevler de onlara katılabilir. Oraya vardıklarında ne bulacaklarını söylemek imkansız, ancak olasılıklar giderek daha ilgi çekici hale geliyor.
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı universetoday.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkıda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla kullanıma izin verilmiştir.
Kaynak: https://www.universetoday.com/153788/life-could-make-habitable-pockets-in-venus-atmosphere/
Çeviri: Sinan YAVUZ
