{"id":6566,"date":"2023-01-04T23:35:36","date_gmt":"2023-01-04T20:35:36","guid":{"rendered":"https:\/\/astrafizik.com\/?p=6566"},"modified":"2023-05-28T23:41:17","modified_gmt":"2023-05-28T20:41:17","slug":"gunes-patlamalari","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/astrafizik.com\/tr\/bilim\/astronomi-ve-uzay\/gunes-patlamalari\/","title":{"rendered":"G\u00fcne\u015f Patlamalar\u0131: Dev Bir Plazma G\u00fcne\u015f’ten F\u0131rlad\u0131"},"content":{"rendered":"\n

G\u00fcne\u015f Patlamalar\u0131: G\u00fcne\u015f’ten dev bir plazma <\/strong>bulutu f\u0131rl\u0131yor ama neyse ki D\u00fcnya’ya \u00e7arpmayacak <\/h2>\n\n\n\n

Patlamaya neden olan g\u00fcne\u015f lekesi iki g\u00fcnden daha k\u0131sa bir s\u00fcre i\u00e7inde D\u00fcnya’ya y\u00f6nelebilir.<\/p>\n\n\n\n

G\u00fcne\u015f’in uzak taraf\u0131nda gizlenmi\u015f bir g\u00fcne\u015f lekesinden patlayan dev bir manyetize plazma <\/strong>bulutu sadece iki g\u00fcn sonra D\u00fcnya’ya do\u011fru y\u00f6nelebilir, bu y\u00fczden baz\u0131 g\u00fcne\u015f havai fi\u015feklerine haz\u0131r olun.<\/p>\n\n\n\n

Sal\u0131 g\u00fcn\u00fc (3 Ocak) sabah\u0131n erken saatlerinde G\u00fcne\u015f’in do\u011fu kenar\u0131n\u0131n arkas\u0131ndan p\u00fcsk\u00fcren patlama, koronal k\u00fctle at\u0131m\u0131 (CME) olarak adland\u0131r\u0131lan ve G\u00fcne\u015f’in \u00fcst atmosferinden ya da koronadan gelen bir par\u00e7ac\u0131k patlamas\u0131yd\u0131. G\u00fcne\u015f bilimci Keith Strong’un Twitter’da yapt\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131klamaya g\u00f6re, CME’ye alt\u0131 saat s\u00fcren g\u00fc\u00e7l\u00fc bir g\u00fcne\u015f patlamas\u0131<\/a><\/strong> e\u015flik etti.<\/p>\n\n\n\n

Ne patlama ne de dev dalgalar D\u00fcnya<\/a>‘ya y\u00f6nelik de\u011fildi, ancak uzmanlar bunlar\u0131 \u00fcreten gizli g\u00fcne\u015f lekesinin g\u00fcne\u015f d\u00f6nd\u00fck\u00e7e yak\u0131nda gezegenimize y\u00f6nelece\u011fi konusunda uyar\u0131yor.<\/p>\n\n\n\n

G\u00fcne\u015f<\/a> lekeleri, G\u00fcne\u015f’in alt atmosferinde, G\u00fcne\u015f diskinin geri kalan\u0131ndan daha so\u011fuk olan ve yo\u011fun k\u0131vr\u0131ml\u0131 manyetik alan \u00e7izgilerine sahip olan daha karanl\u0131k b\u00f6lgelerdir. Bu manyetik alan \u00e7izgileri k\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, g\u00fcne\u015f lekeleri parlak \u0131\u015f\u0131k parlamalar\u0131 ve CME’ler \u015feklinde g\u00fcne\u015f patlamalar\u0131n\u0131 serbest b\u0131rak\u0131r. G\u00fcne\u015f patlama<\/strong>lar\u0131 \u0131\u015f\u0131k h\u0131z\u0131yla hareket eder ve gezegenimize do\u011fru y\u00f6neldi\u011finde sekiz dakika i\u00e7inde gezegenimize ula\u015f\u0131r. <\/p>\n\n\n\n

\u00d6te yandan CME’ler uzayda daha yava\u015f hareket ederek iki ila \u00fc\u00e7 g\u00fcn i\u00e7inde ula\u015f\u0131r. G\u00fcne\u015f patlamalar\u0131 gezegenimizdeki radyo ileti\u015fimini herhangi bir uyar\u0131 olmaks\u0131z\u0131n bozabilir, ancak uzmanlar\u0131n en \u00e7ok korktu\u011fu \u015fey CME’lerdir. CME’lerden gelen manyetize plazma D\u00fcnya’n\u0131n manyetik<\/a> alan\u0131yla<\/strong> etkile\u015fime girerek elektrik kesintileri, GPS’in bozulmas\u0131 ve uydu ar\u0131zalar\u0131 da dahil olmak \u00fczere teknoloji \u00fczerinde her t\u00fcrl\u00fc istenmeyen etkiye neden olur. Ancak bu etkile\u015fimler ayn\u0131 zamanda b\u00fcy\u00fcleyici kutup \u0131\u015f\u0131klar\u0131 g\u00f6sterilerinin ya da auroralar\u0131n da nedenidir.<\/p>\n\n\n\n

D\u00fcnk\u00fc patlama ve CME, NASA\/Avrupa Uzay<\/a> Ajans\u0131 G\u00fcne\u015f ve Heliosferik G\u00f6zlemevi ortak misyonu (SOHO) ve NASA’n\u0131n G\u00fcne\u015f Dinamikleri G\u00f6zlemevi de dahil olmak \u00fczere g\u00fcne\u015fi g\u00f6zlemleyen \u00e7ok say\u0131da uzay arac\u0131 taraf\u0131ndan tespit edildi.<\/p>\n\n\n\n

Space Weather’a g\u00f6re, \u00f6l\u00e7\u00fcmler bilim insanlar\u0131n\u0131n patlamalar\u0131 \u00fcreten g\u00fcne\u015f lekesinin ya da aktif b\u00f6lgenin iki g\u00fcn i\u00e7inde g\u00fcne\u015f diskinin D\u00fcnya’ya bakan k\u0131sm\u0131na do\u011fru hareket edece\u011fini belirlemelerine yard\u0131mc\u0131 oldu. Aktif b\u00f6lge asl\u0131nda g\u00fcne\u015f bilimciler taraf\u0131ndan zaten bilinen bir b\u00f6lge olabilir. Aral\u0131k ay\u0131nda, o zamanlar gezegenimizden daha b\u00fcy\u00fck olan AR3163 adl\u0131 bir g\u00fcne\u015f lekesi<\/strong><\/a>, yakla\u015f\u0131k iki hafta \u00f6nce g\u00f6zden kaybolmadan \u00f6nce g\u00fcne\u015f diskini ge\u00e7ti. Bu g\u00fcne\u015f lekesinin \u015fimdi yeniden ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 bekleniyor ve bilim insanlar\u0131<\/a> onu son g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fczden bu yana daha da g\u00fc\u00e7lenmi\u015f olabilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyor.<\/p>\n\n\n\n

Bu arada, 30 Aral\u0131k’ta G\u00fcne\u015f’ten p\u00fcsk\u00fcren bir CME’nin plazmas\u0131 <\/strong>4 Ocak’ta D\u00fcnya’ya ula\u015ft\u0131 ve kutuplar etraf\u0131ndaki ola\u011fan konumlar\u0131ndan biraz daha uzakta auroralar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fcr hale getirebilecek k\u00fc\u00e7\u00fck bir jeomanyetik f\u0131rt\u0131nay\u0131 tetikledi.<\/p>\n\n\n\n

\u0130ngiliz uzay hava tahmincisi Met Office, \u00f6n\u00fcm\u00fczdeki birka\u00e7 g\u00fcn i\u00e7inde d\u00fc\u015f\u00fck g\u00fcne\u015f aktivitesi \u00f6ng\u00f6r\u00fcrken, gizemli g\u00fcne\u015f lekesinin g\u00fcne\u015fin do\u011fu ucunda ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131yla bu haftan\u0131n sonuna do\u011fru potansiyel bir art\u0131\u015f bekleniyor, dedi.<\/p>\n\n\n\n

B\u00fcy\u00fck bir plazma bulutunun G\u00fcne\u015f’ten f\u0131\u015fk\u0131rmas\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, bu olay\u0131 tetikleyen g\u00fcne\u015f lekesinin iki g\u00fcn i\u00e7inde D\u00fcnya’ya y\u00f6nelebilece\u011fi uyar\u0131s\u0131nda bulunuldu.<\/p>\n\n\n\n

Erken Sal\u0131 g\u00fcn\u00fc (3 Ocak) meydana gelen patlama, G\u00fcne\u015f’in do\u011fu kenar\u0131n\u0131n arkas\u0131ndan kaynakland\u0131 ve koronal k\u00fctle at\u0131m\u0131 (CME) olarak adland\u0131r\u0131lan bir par\u00e7ac\u0131k patlamas\u0131yd\u0131. G\u00fcne\u015f bilimcisi Keith Strong’un Twitter’da yapt\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131klamaya g\u00f6re, CME’ye alt\u0131 saat s\u00fcren g\u00fc\u00e7l\u00fc bir g\u00fcne\u015f patlamas\u0131 e\u015flik etti.<\/p>\n\n\n\n

Bu patlama ve dalgalar\u0131n D\u00fcnya’ya do\u011fru y\u00f6nelmedi\u011fi belirtildi ancak ilerleyen saatlerde g\u00fcne\u015fin d\u00f6nmesi ile birlikte bu olaylar\u0131 tetikleyen g\u00fcne\u015f lekesinin D\u00fcnya’ya do\u011fru y\u00f6nelebilece\u011fi uyar\u0131s\u0131 yap\u0131ld\u0131.<\/p>\n\n\n\n

G\u00fcne\u015f lekeleri, G\u00fcne\u015f’in alt atmosferindeki, G\u00fcne\u015f diskinin geri kalan\u0131ndan daha so\u011fuk olan ve yo\u011fun k\u0131vr\u0131ml\u0131 manyetik alan \u00e7izgilerine sahip olan daha karanl\u0131k b\u00f6lgelerdir. Bu manyetik alan \u00e7izgileri k\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, g\u00fcne\u015f lekeleri parlak \u0131\u015f\u0131k parlamalar\u0131 ve CME’ler \u015feklinde g\u00fcne\u015f patlamalar\u0131n\u0131 serbest b\u0131rak\u0131r. G\u00fcne\u015f patlamalar\u0131 \u0131\u015f\u0131k h\u0131z\u0131yla hareket eder ve gezegenimize do\u011fru y\u00f6neldi\u011finde sekiz dakika i\u00e7inde gezegenimize ula\u015f\u0131r. \u00d6te yandan CME’ler uzayda daha yava\u015f hareket eder ve iki ila \u00fc\u00e7 g\u00fcn i\u00e7inde D\u00fcnya’ya ula\u015f\u0131r. Bu durum radyo ileti\u015fimini aniden kesintiye u\u011fratabilir. Ancak en \u00e7ok korkulan durum, CME’lerden kaynaklanan manyetize plazman\u0131n D\u00fcnya’n\u0131n manyetik alan\u0131yla etkile\u015fime girerek elektrik kesintileri, GPS bozulmalar\u0131 ve uydu ar\u0131zalar\u0131na yol a\u00e7mas\u0131d\u0131r. Ancak, bu etkile\u015fimler ayn\u0131 zamanda b\u00fcy\u00fcleyici kutup \u0131\u015f\u0131klar\u0131 g\u00f6sterilerinin olu\u015fmas\u0131n\u0131 da sa\u011flar.<\/p>\n\n\n\n

Bu patlama ve CME, NASA\/Avrupa Uzay Ajans\u0131 G\u00fcne\u015f ve Heliosferik G\u00f6zlemevi (SOHO) ve NASA’n\u0131n G\u00fcne\u015f Dinamikleri G\u00f6zlemevi dahil bir\u00e7ok uzay arac\u0131 taraf\u0131ndan tespit edildi.<\/p>\n\n\n\n

Space Weather’\u0131n raporuna g\u00f6re, yap\u0131lan \u00f6l\u00e7\u00fcmler, patlamalar\u0131 tetikleyen g\u00fcne\u015f lekesinin ya da aktif b\u00f6lgenin iki g\u00fcn i\u00e7inde g\u00fcne\u015f diskinin D\u00fcnya’ya bakan k\u0131sm\u0131na do\u011fru hareket edece\u011fini belirledi. Aktif b\u00f6lge, g\u00fcne\u015f bilimciler taraf\u0131ndan zaten bilinen bir b\u00f6lge olabilir.<\/p>\n\n\n\n

Kaynak: https:\/\/www.space.com\/massive-cme-erupts-from-behind-sun<\/a><\/p>\n\n\n\n

Bu yaz\u0131 Astrafizik.com taraf\u0131ndan T\u00fcrk\u00e7eye aktar\u0131lm\u0131\u015f olup yaz\u0131n\u0131n asl\u0131 phys.org sitesine aittir, orijinaline m\u00fcmk\u00fcn oldu\u011funca sad\u0131k kalmak ko\u015fuluyla dilimize \u00e7evirilmis olsa da editoryal taraf\u0131ndan katk\u0131larda bulunulmu\u015ftur. Bu sebeple Astrafizik.com i\u00e7erik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans g\u00f6sterilmek ko\u015fuluyla 3. taraflar\u0131n kullan\u0131m\u0131na izin verilmi\u015ftir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

G\u00fcne\u015f Patlamalar\u0131: G\u00fcne\u015f’ten dev bir plazma bulutu f\u0131rl\u0131yor ama neyse ki D\u00fcnya’ya \u00e7arpmayacak Patlamaya neden olan g\u00fcne\u015f lekesi iki g\u00fcnden daha k\u0131sa bir s\u00fcre i\u00e7inde D\u00fcnya’ya y\u00f6nelebilir. G\u00fcne\u015f’in uzak taraf\u0131nda gizlenmi\u015f bir g\u00fcne\u015f lekesinden patlayan dev bir manyetize plazma bulutu sadece iki g\u00fcn sonra D\u00fcnya’ya do\u011fru y\u00f6nelebilir, bu y\u00fczden baz\u0131 g\u00fcne\u015f havai fi\u015feklerine haz\u0131r olun. […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":3768,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"jetpack_post_was_ever_published":false,"tdm_status":"","tdm_grid_status":"","_jetpack_newsletter_access":"","_jetpack_dont_email_post_to_subs":false,"_jetpack_newsletter_tier_id":0,"_jetpack_memberships_contains_paywalled_content":false,"_jetpack_memberships_contains_paid_content":false,"footnotes":"","jetpack_publicize_message":"","jetpack_publicize_feature_enabled":true,"jetpack_social_post_already_shared":true,"jetpack_social_options":{"image_generator_settings":{"template":"highway","enabled":false}}},"categories":[3],"tags":[],"jetpack_publicize_connections":[],"jetpack_sharing_enabled":true,"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/i0.wp.com\/astrafizik.com\/wp-content\/uploads\/2022\/09\/Betelgeuse45454545878.jpg?fit=800%2C512&ssl=1","amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6566"}],"collection":[{"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6566"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6566\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3768"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6566"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6566"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/astrafizik.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6566"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}