{"id":4543,"date":"2022-10-19T23:45:00","date_gmt":"2022-10-19T20:45:00","guid":{"rendered":"https:\/\/astrafizik.com\/?p=4543"},"modified":"2022-11-05T19:26:15","modified_gmt":"2022-11-05T16:26:15","slug":"izafiyet-teorisini-anlamak-1-bolum","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/astrafizik.com\/tr\/bilim\/fizik\/izafiyet-teorisini-anlamak-1-bolum\/","title":{"rendered":"\u0130zafiyet Teorisini Anlamak 1. B\u00f6l\u00fcm"},"content":{"rendered":"\n

\u0130zafiyet Teorisini Anlamak 1. B\u00f6l\u00fcm<\/p>\n\n\n\n

#bilim #haber #fizik #uzay #bilgi<\/p>\n\n\n\n

Ne c\u00fcret” diye akl\u0131n\u0131zdan ge\u00e7irmeyin l\u00fctfen. E\u011fer sab\u0131rla ve dikkatle okursan\u0131z size g\u00f6relili\u011fi (izafiyet ya da relativite) olduk\u00e7a basit bir \u015fekilde anlataca\u011f\u0131m ve belki biraz iddial\u0131 olacak ama siz de -belki de ilk kez- g\u00f6relili\u011fi kabaca anlayacaks\u0131n\u0131z? Takriben \u00fc\u00e7 ya da d\u00f6rt yaz\u0131dan olu\u015fmas\u0131n\u0131 \u00f6ng\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz yaz\u0131 dizisinin sonunda Newton’un ba\u015flat\u0131p Einstein’\u0131n noktalad\u0131\u011f\u0131 G\u00f6relilik Teorisini genel hatlar\u0131 ile anlam\u0131\u015f olacaks\u0131n\u0131z. Ba\u015flayal\u0131m o zaman<\/a>!<\/p>\n\n\n

\n
\"\"<\/figure><\/div>\n\n\n

Bilimde baz\u0131 e\u015fikler vard\u0131r, o e\u015fiklere ula\u015f\u0131lmadan baz\u0131 sorunlar\u0131 anlamak ve \u00e7\u00f6zmek imkans\u0131zd\u0131r ancak bir kez o e\u015fik a\u015f\u0131l\u0131p sorunun ne oldu\u011fu anla\u015f\u0131ld\u0131ktan sonra problem ne kadar zor olursa olsun hi\u00e7 \u00f6nemli de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc art\u0131k \u00e7\u00f6z\u00fcme ula\u015f\u0131lm\u0131\u015f ve sorun anla\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ate\u015f yakmak, elbise dikmek, tekerle\u011fi bulmak\u2026 Aman can\u0131m bunlarda ne var diyebilirsiniz. Ama l\u00fctfen bir anl\u0131\u011f\u0131na g\u00f6zlerinizi kapat\u0131n ve \u015funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn: “Ate\u015f yok!” Ate\u015f denen \u015feyle hi\u00e7 kar\u015f\u0131la\u015fmad\u0131n\u0131z, ne oldu\u011fu ile hi\u00e7 bir fikriniz bile yok, sonra bir g\u00fcn ormanda gezerken bir y\u0131ld\u0131r\u0131m d\u00fc\u015ft\u00fc, bir a\u011fa\u00e7 alev ald\u0131 ve kar\u015f\u0131n\u0131zda “Ate\u015f”. Peki bu ate\u015fi bir daha nas\u0131l yakars\u0131n\u0131z. “\u00c7akmakla” diyen arkada\u015f\u0131m, l\u00fctfen s\u0131n\u0131f\u0131 terk et. Ne korkun\u00e7 de\u011fil mi, bu bilgiye sahip de\u011filsiniz ve bu y\u00fczden ate\u015fi yakam\u0131yorsunuz ama bir g\u00fcn “saphiens”in biri geliyor, iki ta\u015fa vuruyor ve ate\u015fi yak\u0131yor. Evet art\u0131k ate\u015fin nas\u0131l yak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 bilgisine sahibiz. Ne kadar da kolaym\u0131\u015f(!) <\/p>\n\n\n\n

Bu analojiyi neden yapt\u0131k? Bug\u00fcn ate\u015f yakmak d\u00fcnyan\u0131n en kolay i\u015fidir, ate\u015fin nas\u0131l yak\u0131labilece\u011fine dair onlarca fikir bile sayabilirsiniz. \u00c7\u00fcnk\u00fc art\u0131k o e\u015fik a\u015f\u0131ld\u0131. Bir e\u015fi\u011fi a\u015ft\u0131ktan sonra arkan\u0131za d\u00f6n\u00fcp bakt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda asl\u0131nda \u00e7ok da zor olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrs\u00fcn\u00fcz, sadece zaman\u0131n\u0131z\u0131 alm\u0131\u015ft\u0131r. \u0130\u015fte insanl\u0131k, Newton’a kadar D\u00fcnya<\/a>‘n\u0131n ve hatta evrenin i\u015fleyi\u015f mekanizmas\u0131n\u0131 her anlam\u0131yla \u00e7\u00f6zd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc zannediyordu. Geri kalanlar sadece teferruattan ibaretti, ne de olsa Tanr\u0131 “D\u00fcnya’y\u0131 evrenin merkezine koymu\u015ftu ve her \u015fey D\u00fcnya’n\u0131n etraf\u0131nda d\u00f6n\u00fcyordu, evren statikti, Galileo da \u00e7atla\u011f\u0131n tekiydi.” <\/p>\n\n\n\n

\n
\n

Table of Contents<\/p>\nToggle<\/span><\/path><\/svg><\/svg><\/span><\/span><\/span><\/a><\/span><\/div>\n