Kaliforniya’daki fırtınalar normal mi, yoksa iklim değişikliği onları daha da mı kötüleştiriyor?
Kaliforniya, en az 12 kişinin ölümüne, sel baskınlarına, elektrik kesintilerine ve kıyı boyunca tahliye ve okulların kapatılmasına neden olan son sel felaketlerinin üzerine önümüzdeki birkaç hafta boyunca bir “fırtına geçidi” ile karşı karşıya.
Eyaletin kıyı bölgelerinin Akdeniz iklimi göz önüne alındığında, yağışlı kışlar ve kurak yazlar Kaliforniya’nın binlerce yıllık hava modellerinin doğal bir parçasıdır.
Ancak bu yılki fırtınalar alışılmışın dışında ve iklim değişikliğine atfedilebilecek bir şey mi? Yaklaşık 40 milyon insanın yaşadığı ve 3,6 trilyon dolarlık ekonomisiyle dünyanın dördüncü büyük ekonomisi olma yolunda ilerleyen bir eyalette hava durumu önemlidir.
İşte bilinmesi gerekenler.
Kaliforniya’da fırtınalarla ilgili neler oluyor?
Başkan Joe Biden Pazar günü, Ulusal Hava Durumu Servisi meteorologlarının fırtına felaketi olarak adlandırdıkları durumun tam ortasında bulunan Kaliforniya’ya yardım etmek için federal bir acil durum ilan etti.
“taşıma bandı” fırtınaları. İlki yılbaşı gecesini vurdu, bir sonraki Cuma günü başladı ve hafta sonu boyunca sürdü ve bir diğeri Pazar gecesinden Pazartesi gününe kadar kıyı bölgelerini vurdu. Birkaç tanesi daha yolda.
Los Angeles’taki California Üniversitesi’nden iklim bilimci Daniel Swain Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, en azından 20 Ocak’a kadar kuru bir modelin olası görünmediğini söyledi.
Kaliforniya’daki fırtınalar normal mi?
Kaliforniya’nın kıyı iklimi doğal olarak yağışlı kışlar ve kurak yazlar ile belirgindir, ancak bu örüntü büyük miktarda değişkenlik içerir. Tarihsel kayıtlar ve binlerce yıllık paleoklimatolojik çalışmalar, şiddetli kuraklık ve aşırı ıslaklık dönemlerini göstermektedir.
Geçtiğimiz birkaç yılın kuraklığı aşırı olmuştur. Geçtiğimiz Ocak, Şubat ve Mart ayları, yağış ve kar yağışı açısından eyalet tarihinde kaydedilen en kurak üç ay olmuştur.
Eyaletin büyük bir kısmı çok uzun süredir kuraklık koşullarında olduğundan, birçok bölge sakini işlerin ne kadar ıslak olabileceğini ya unutmuş ya da hiç deneyimlememiştir. Gerçek anlamda yağışlı geçen son dönem 1990’lı yıllardı.
Ancak gerçekte Kaliforniya’nın iklimi doğası gereği değişkendir.
Swain, “Son yıllarda oldukça kuru koşullara ve geçtiğimiz on yıl içinde Kaliforniya’nın pek çok yerinde kış gibi hissettirmeyen kışlara alıştık” dedi. “Bu hem alışılmadık hem de uzun vadede tipik bir durum.”
İklim değişikliğinin Kaliforniya’daki fırtınalarla ne ilgisi var?
Bu kış fırtınalarının iklim değişikliği kaynaklı daha büyük bir değişimin parçası mı yoksa sadece şans eseri mi olduğunu söylemek için henüz çok erken. Ancak iklim bilimciler, eyaletin hava koşullarının genel olarak daha değişken ve daha şiddetli hale geldiğini ve bunun da küresel ısınmanın uzun zamandır öngörülen bir etkisi olduğunu açıkça belirtiyor.
Swain, eyalet ikliminin doğal değişkenliğinin artışları maskelediğini söyledi.
Kaliforniya’daki iklim bilimciler bu durumu “yağış kırbaçlanması” olarak adlandırıyor; yağmur yağdığında, yağmurlar daha şiddetli ve daha yıkıcı olurken aynı zamanda kuraklıklar daha uzun ve daha yoğun hale gelebiliyor.
Bunun nedeni atmosferin genel olarak ısınmasının daha fazla değişkenlik yaratmasıdır. 1800’lerdeki Sanayi Devrimi’nden bu yana dünyanın sıcaklığı yaklaşık 1,7 Fahrenhayt derece artmış durumda ve daha da artacak.
Swain, “İklim değişikliği bugün Kaliforniya’da son derece şiddetli bir fırtına dizisi riskini muhtemelen iki katına çıkarmıştır” dedi. “Bu risk, aşırı kuraklık döneminde arka planda sessizce arttı.”
Kaliforniya da kuraklaşıyor
Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nden bilim insanları Pazartesi günü düzenledikleri bir brifingde, iklim değişikliğinin aşırı sıcak hava olayları riskini artırdığını söyledi.
Bahsettikleri bir çalışmada, Ekim 2020 ile Eylül 2021 arasında Kaliforniya ve Nevada’daki aşırı iklim olayları incelenmiş ve insan kaynaklı iklim değişikliği ile La Niña’nın birlikte aşırı sıcak ve kuraklık riskinde altı kattan fazla artışa yol açtığı sonucuna varılmıştır.
NOAA iklim bilimcisi Stephanie Herring, çalışmalardan ortaya çıkan iklim değişikliği kaynaklı en önemli etkilerden birinin sıcak hava dalgalarının yoğunluğu olduğunu söyledi.
“Araştırmalar, bu aşırı sıcak olaylarının çok da uzak olmayan bir gelecekte yeni normal haline gelebileceğini gösteriyor” dedi.
İklim değişikliği Kaliforniya’yı nasıl hem daha kuru hem de daha ıslak hale getirebilir?
Altta yatan kavram basittir. Texas Tech Üniversitesi’nde atmosfer bilimci ve profesör olan Katharine Hayhoe, Dünya‘nın atmosferik sistemine daha fazla enerji eklendiğinde, daha değişken hale geldiğini söyledi.
“İklim değişikliği hava durumu zarını bize karşı dolduruyor. Her zaman çift altı, kasırga ya da sıcak hava dalgası atma şansımız var” dedi. “Dünya ısındıkça altı ya da yedi atma şansımız artıyor.”
Kaynak: https://phys.org/news/2023-01-california-storms-climate-worse-experts.html
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı phys.org sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
