Şimdiye Kadarki En Eski Pterodactylus Fosili Keşfedildi
Pterozorlar, Geç Triyas döneminden (227 milyon yıl önce) Kretase sonu yok oluş olayına (66 milyon yıl önce) kadar dinozor çağında yaşamış bir grup uçan sürüngendi. Bu sürüngenlerin kanat açıklıkları 1 ila 12 metre arasında değişiyordu ve 160 milyon yıldan fazla bir süre boyunca gökyüzünde baskın türlerdi.
Bilinen ve adlandırılan ilk pterozor, Almanya’nın Bavyera eyaletindeki Solnhofen Kireçtaşı’nda keşfedilen Pterodactylus’tur. Pterodactylus ilk olarak 1784 yılında İtalyan doğa bilimci Cosimo Alessandro Collini tarafından tanımlanmış ve isimlendirilmiştir. Başlangıçta bu fosilin suda yaşayan bir hayvan olduğu düşünülmüş, ancak daha sonra Fransız doğa bilimci Georges Cuvier tarafından yeni ve daha önce bilinmeyen bir gruba ait uçan bir sürüngen olduğu belirlenmiştir.
Bu ikonik pterozorun en eski örneği kısa bir süre önce Bavyera’nın orta kesimindeki Franconian Alb’ın güneyinde küçük bir kasaba olan Painten yakınlarında bulundu. Fossil Record dergisinde yayınlanan bir çalışmada tanımlanan fosil, diğer Pterodactylus örneklerinden yaklaşık bir milyon yıl daha yaşlı.
Örnek 2014 yılında aktif bir kireçtaşı ocağında yapılan kazılar sırasında ortaya çıkarıldı. Araştırmacıların üzerinde çalışabilmesi için pnömatik aletler ve iğneler kullanılarak 120 saatten fazla süren titiz bir mekanik çalışma gerekti. Keşfin arkasındaki araştırma ekibi Tübingen Üniversitesi’nden (Almanya) Felix Augustin, Andreas Matzke, Panagiotis Kampouridis ve Josephina Hartung ile Altmühltal Dinozor Müzesi’nden (Almanya) Raimund Albersdörfer’den oluşuyor.
Araştırmanın başyazarı olan Tübingen Üniversitesi’nden Felix Augustin, “Yeni Pterodactylus örneğinin bulunduğu taş ocağının kayaları, üst Kimmeridgian evresine (yaklaşık 152 milyon yıl önce) tarihlenen silisleşmiş kireçtaşından oluşuyor” diyor. “Pterodactylus daha önce sadece güney Almanya’da Kimmeridgian’dan sonra gelen Tithonian evresine ait daha genç kayalarda bulunmuştu”.
Örnek, küçük boyutlu bir bireyin eksiksiz ve iyi korunmuş bir iskeletidir. “Sadece sol alt çenenin çok küçük bir kısmı ile sol ve sağ kaval kemikleri eksiktir. Bunun dışında iskelet, her kemiğin mevcut olması ve kabaca doğru anatomik pozisyonda olmasıyla neredeyse mükemmel bir şekilde korunmuştur.”
5 cm uzunluğundaki kafatası ile Painten Pterodactylus, nadir bir “alt yetişkin” bireyi temsil ediyor. “Genel olarak, Pterodactylus örnekleri tam boy aralığında eşit olarak dağılmamakta, ağırlıklı olarak belirgin boşluklarla ayrılan farklı boyut sınıflarına düşmektedir. Painten’den gelen örnek, küçük ve büyük boyutlar arasındaki ilk boşluğun nadir bir temsilcisidir” diye açıklıyor Augustin. “Painten Pterodactylus’u, öldüğü sırada, birbirini takip eden iki yıl sınıfı arasında, orta ve nadir bulunan bir ontogenetik yaştaydı.”
Painten taş ocağı, ihtiyozorlar, kaplumbağalar, deniz ve kara timsahı akrabaları ve dinozorlar da dahil olmak üzere pek çok başka “mükemmel korunmuş fosil” vermiştir. Bu yeni pterozor örneği gibi birçoğu Denkendorf’taki (Bavyera, Almanya) yeni Altmühltal Dinozor Müzesi’nde sergilenmektedir.
Referans: “Jeolojik olarak en eski Pterodactylus örneği: Painten’in (Bavyera, Almanya) Üst Jura (Kimmeridgian) Plattenkalk çökellerinden zarif bir şekilde korunmuş yeni bir iskelet” Felix J. Augustin, Panagiotis Kampouridis, Josephina Hartung, Raimund Albersdörfer ve Andreas T. Matzke, 28 Kasım 2022, Fossil Record.
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı scitechdaily.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
