Newton Hareket Yasaları – Anlaşılır Versiyon

Öne Çıkan İçerikler

Sir İsaac Newton

Bilim dünyasının dahi çocuğu Sir Isaac Newton 31 Mart 1727 yılında Londra’da vefat etti. Arkasında ise o güne kadar neredeyse kimseye nasip olmamış bir şöhret kaldı. Bugün Newton denildiğinde akla her ne kadar “Elma ağaçlarının altında uyuyan” bir adam figürü canlanıyor olsa da aslında hayatının her anını daha gençlik yaşlarından başlayarak bilime vakfetmiş, uykusunu ya da sağlığını da bilime feda etmiş önemli bir deha olduğunu bilmek gerekir. Teşekkürler Edmund Halley, insanlığa bu kahramanı kazandırdığın için.

Newton’un 3 Yasası

Newton‘un çok zengin bir mirası vardır ancak bu mirası içerisinde Newton yasalarının yeri bir başkadır. Günümüzde her ne kadar Einstein’dan sonra her şeyin değiştiği düşünülse de aslında pratik hayatta Newton yasaları Einstein teorilerinden daha fazla uygulanabilir ve pratik bir haldedir. Newton‘un 3 yasasını bilmeden bugün Einstein’ı ve onun hem Özel Göreliliğini hem de Özel Göreliliğini anlayabilmek pek de mümkün değildir. Peki nedir bu yasalar gelin birlikte bakalım.

1. Eylemsizlik

Eylemsizlik Momenti ya da Atalet momenti diye de adını duyarsınız, ismi korkutucu gelmesin. Çünkü bu yasa o dönem öylesine yeniydi ki bilim camiası alt üst olmuştu. Evrende iki durum vardır. Bir şey ya duruyordur yani hareketsizdir ya da tam tersi hareket halindedir. Eğer bu hareketi ya da hareketsizliği değiştirecek bir dış güç yoksa bu hareketlilik ya da tam tersi hareketsizlik sonsuza kadar, evet sonsuza kadar devam eder. İnsanlar o güne kadar her şeyin Dünya‘ya çarpıp düştüğünü ya da havada sürtünmeye maruz kaldığını düşündüğü için böyle bir senaryoyu hiç düşünmemişlerdi.

k2 items src 4852317b1ca94a539fd961e212efff57 Newton, newton, newtonun hareket yasaları, isaac newton

Peki Newton bu hareket ya da hareketsizliğin sonsuza kadar devam ettiğini nasıl anladı? Tabii ki gezegenlerin sürekli hiç bitmeden aynı hareketi yapmasıyla… Peki bu doğru mu? Yani bir şey gerçekten sonsuza kadar hareket edebilir mi? İnsanlar etkiye maruz kalmadığında bir şeyin hareketsiz kalabileceğini rahatlıkla anlar, yolun ortasındaki konserve kutusuna birisi tekme atmazsa ya da rüzgar alıp götürmezse daima orada kalacaktır. Peki ama ya fırlattığım futbol topu nasıl sonsuza kadar gider, bu mümkün mü? Evet mümkün, eğer uzayda “Kütle Çekimsiz” (bunun ne demek olduğunu Genel Görelilik yazımızda anlatacağım) bir ortamda bir futbol topunu ya da konserve kutusunu tekmelerseniz boşlukta SONSUZA KADAR hareket eder. Çünkü bu hareketi engelleyecek ne bir yer çekimi ne de bir hava sürtünmesi mevcuttur.

ca20160417eda Newton, newton, newtonun hareket yasaları, isaac newton

Peki o halde buna neden eylemsizlik deniliyor?

Lütfen gözlerinizi kapatın ve hayal edin. Bir uçaktasınız ve hiç penceresi yok, bu uçak uçuş esnasında hiç ses çıkarmıyor ve hiç motor titreşimi hissetmiyorsunuz. Uçak biraz rötar yaptı siz de uyuyakaldınız. Bir süre sonra gözlerinizi açıyorsunuz. Soru şu, uçak acaba hareket halinde mi? Bunu nasıl anlarsınız? Ben şu an olduğum yerde 0km/h ile duruyor muyum ya da 800km/h ile hareket mi ediyorum bunu nasıl anlarsınız? Cevap: Anlayamazsınız. Çünkü ikisi arasında hiçbir fark yoktur. Hareket ettiğinizi anlamanın tek yolu bir pencere bulmak, kendinize bir referans noktası seçmek ve o noktanın hangi istikametine göre hareket ettiğinizi ya da hareket etmediğinizi anlamaktır. Peki ya uzaydaysanız ve referans alacağınız bir nokta yoksa… Bu soru başka bir yazının konusu.

2. F=MxA Ortaokul Fen Bilgisi Merhaba

F=Force yani kuvvet, M:Mass yani kütle A: Acceleration yani hız. Newton bu formül ile bize bir iş yapmak için gereken enerji miktarını gösterdi. Ya da tam tersi belli bir enerji miktarı ile ne kadar iş yapılabileceğini (M/A=F) ortaya koydu. Bu formül sayesinde bir arabanın A noktasından B noktasına giderken ihtiyaç duyacağı enerjiyi hesaplayabiliriz. Ya da Marsa gidecek olan 10 tonluk bir aracın ihtiyaç duyacağı enerjiyi ya da bir santralde ürettiğimiz enerjinin ne kadar haneyi ne miktarda aydınlatabileceğini biliyoruz. Ve yine bu formül bir gezegenin kütlesine ve yörüngesine bağlı olarak hareketini anlama imkanını veriyor.

newtons second law fma Newton, newton, newtonun hareket yasaları, isaac newton

3. Etkiye Karşı Tepki

Belki herkesin sürekli duyduğu ancak belki de tam olarak ne demek olduğunu anlayamadığı bir kavram. Eylemsizlik yasası ile cisimlerin hareketlerini ya da hareketsizliklerini sonsuz kadar koruma eğiliminde olduklarını gördük. Eğer bir topa vurursanız vurma şiddetinizle doğru orantılı şekilde top tarafından bir tepkiyle karşılaşırsınız ve bu sebeple eğer çok sert vurursanız ayağınızda hafif bir sızı bile hissedebilirsiniz. Bunun sebebi topun kütlesine bağlı olarak sizin etkinize verdiği tepkidir. Aynı deneyi duvara kafa atarak da yapabilirsiniz, sonuçlarını da aşağıdaki yorumlar kısmına yazarsanız çok sevinirim.

image 21 Newton, newton, newtonun hareket yasaları, isaac newton

Şaka şaka, yapmayın öyle şeyler. Çünkü duvar kütlesine bağlı olarak size sizin gösterdiğiniz kadar ne eksik ne fazla tam sizin uyguladığınız etki kadar size tepki gösterir bu sebeple gözlerinizi hastane de açma ihtimaliniz çok yüksek. Peki futbol topuna vurduğumda neden aynı tepkiyi hissetmiyorum. Çünkü top kütlesine bağlı olarak sizden daha az tepki gösterebiliyor. Ancak topa saatte 100km yerine saatte 10bin km ile vurabilme imkanınız olsaydı topun verdiği tepki ayağınızı kırmaya yetecekti.

Konuyu anladıysanız eğer yukarıdaki video ilginizi çekebilir. İyi günler. Düşüncelerinizi aşağıdaki yorum bölümünden iletirseniz sevinirim.

Bu yazı Astrafizik.com sitesine ait özgün bir içeriktir ve bu sebeple mülkiyeti yazara ve temsil ettiği siteye aittir. Astrafizik.com ve yazar Sinan YAVUZ referans gösterilmek koşuluyla kullanımına izin verilmiştir.

Yazar: Sinan YAVUZ

Daha Fazla

Yorumlar

Bir Cevap Yazın

Popüler İçerik