Saç Folikülleri
Dokunma duyusu, insanların çevreleriyle iletişim kurmasını sağlayan temel bir duyudur. Dokunma duyusunun nasıl işlediğini anlamak, hem sağlıklı hem de hastalıklı durumlarda derinin fizyolojisini ve patolojisini aydınlatmaya yardımcı olabilir. Dokunma duyusunu algılamak için, deride ve saç foliküllerinde bulunan özel sinir uçları olan mekanoreseptörler rol oynar. Mekanoreseptörler, basınç, dokunma, gerilme ve ses gibi mekanik uyaranlara tepki veren duyu reseptörleridir. Bu reseptörler, mekanik uyaranları elektriksel sinyallere dönüştürür ve bunları beyne iletir.
Bilim insanları, dokunma duyusunu algılamanın yeni bir yolunu keşfettiler. Imperial College London’dan araştırmacılar, folikül hücrelerinin de dokunmaya tepki verebildiğini buldular. Bu bulgu, daha önce sadece deride ve folikül etrafındaki sinir uçlarının dokunmayı algılayabildiği düşünülürken, şaşırtıcı bir sonuçtur. Araştırmacılar ayrıca, saç folikülleri hücrelerinin dokunmaya yanıt olarak histamin ve serotonin gibi nörotransmiterler salgıladığını da tespit ettiler. Bu bulgular, histaminin egzama gibi iltihaplı deri hastalıklarındaki rolünü anlamamıza yardımcı olabilir.
Saç Folikülleri Hücreleri Nasıl Dokunmayı Algılıyor?
Araştırma ekibi, insan derisi ve saç foliküllerinden tek hücreli RNA dizileme verilerini analiz etti ve folikül hücrelerinin derideki eşdeğer hücrelere göre daha yüksek oranda dokunmaya duyarlı reseptörlere sahip olduğunu buldu. Araştırmacılar daha sonra insan folikül hücreleri ve duyusal sinirlerden oluşan ortak kültürler kurdu ve saç folikülleri hücrelerini mekanik olarak uyardıklarında bunun yanındaki duyusal sinirlerin de aktive olduğunu gördüler. Araştırmacılar daha sonra saç folikülleri hücrelerinin duyusal sinirlere nasıl sinyal verdiğini araştırmaya karar verdiler.
Araştırmacılar, kültürdeki hücreleri analiz etmek için hızlı taramalı siklik voltametri adlı bir teknik uyarladılar ve folikül hücrelerinin dokunmaya yanıt olarak serotonin ve histamin salgıladığını buldular. Bu nörotransmiterlerin reseptörlerini duyusal nöronlarda bloke ettiklerinde, nöronlar artık saç folikülleri hücrelerinin uyarılmasına tepki vermedi. Benzer şekilde, folikül hücreleri tarafından sentezlenen sinaptik vezikül üretimini bloke ettiklerinde, hücreler artık duyusal sinirlere sinyal veremedi. Bu nedenle araştırmacılar, dokunmaya yanıt olarak folikül hücrelerinin yakındaki duyusal nöronları aktive eden nörotransmiterler salgıladığı sonucuna vardılar.
Araştırmacılar aynı deneyleri saç folikülünden değil de deriden alınan hücrelerle de yaptılar. Hücreler dokunmaya yanıt olarak histamin salgıladı, ancak serotonin salgılamadı. Bu da folikül hücrelerinin duyusal sinirlere sinyal vermede benzersiz bir yol kullandığını gösteriyor.
Saç Folikülleri Hücrelerinin Dokunma Duyusundaki Rolü Nedir?
Araştırma ekibinin lideri olan nöral mühendis Parastoo Hashemi, folikül hücrelerinin dokunma duyusunu işlemedeki bu yeni rolünün heyecan verici bir bulgu olduğunu söyledi. Hashemi, “Bu hücrelerin dokunma duyusunu işlemedeki rolünü anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Saç folikülü birçok duyusal sinir ucu içerdiğinden, saç folikülünün bilinmeyen ama eşsiz bir mekanizma için belirli türdeki duyusal sinirleri aktive edip etmediğini belirlemek istiyoruz.” dedi.
Saç folikülleri hücrelerinin dokunma duyusundaki rolünün ne olduğu henüz bilinmiyor. Ancak araştırmacılar, bu rolün derinin gelişimi, onarımı ve yenilenmesiyle ilgili olabileceğini düşünüyorlar. Ayrıca, folikül hücrelerinin salgıladığı histamin ve serotonin gibi nörotransmiterlerin derideki diğer hücrelerle nasıl etkileşime girdiğini de araştırmak istiyorlar.
Saç Folikülleri Hücrelerinin Egzama Üzerindeki Etkisi Nedir?
Egzama, derinin iltihaplanması, pullanması ve kaşınmasıyla karakterize kronik bir deri hastalığıdır. Egzama olan kişilerde histamin salınımı artmıştır. Histamin, alerjik reaksiyonlar sırasında salınan bir kimyasal bileşiktir. Histamin salınımı, derinin iltihaplı yanıtlarını artırarak kızarıklık, şişlik ve kaşıntıya katkıda bulunur. Egzama olan kişilerde ayrıca serotonin seviyelerinde de değişiklikler görülür. Serotonin, ruh halini, uyku düzenini ve ağrı algısını etkileyen bir nörotransmiterdir.
Araştırma ekibinin yazarlarından biri olan biyomühendis Claire Higgins, folikül hücrelerinin histamin salgılamasının egzama araştırması için potansiyel uygulamaları olduğunu söyledi. Higgins, “Histaminin egzama gibi iltihaplı deri hastalıklarındaki rolünü anlamak için bu yeni bulgu önemli olabilir. Histaminin derideki diğer hücreleri nasıl etkilediğini ve iltihaplanmayı nasıl tetiklediğini araştırarak egzamanın nedenlerini ve tedavilerini geliştirmeye yardımcı olabiliriz.” dedi.
Saç Folikülleri Hücreleri İnsanlarda Yeni Bir Dokunma Duyusu Keşfettirdi
Araştırmanın sonuçları Science Advances dergisinde yayınlandı. Araştırma ekibi, folikül hücrelerinin dokunma duyusunu algılamanın yeni bir yolu olduğunu ilk kez insanlarda kanıtladı. Bu keşif, dokunma duyusunun nasıl işlediğine dair yeni bir bakış açısı sunuyor. Ayrıca, saç folikülleri hücrelerinin histamin ve serotonin gibi nörotransmiterleri salgılama yeteneği, egzama gibi iltihaplı deri hastalıklarının anlaşılmasına katkıda bulunabilir.
Dokunma duyusu, insanların çevreleriyle iletişim kurmasını sağlayan temel bir duyudur. Dokunma duyusunun nasıl işlediğini anlamak, hem sağlıklı hem de hastalıklı durumlarda derinin fizyolojisini ve patolojisini aydınlatmaya yardımcı olabilir. Bu yazıda, bilim insanlarının folikül hücrelerinin de dokunmaya tepki verebildiğini buldukları yeni bir araştırma hakkında bilgi verilecektir. Bu araştırma, dokunma duyusunun işleyişine dair yeni bir bakış açısı sunuyor ve egzama gibi iltihaplı deri hastalıklarının anlaşılmasına katkıda bulunabilir.
Orijinal Makale
https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adh3273
Kaynakça
- Hashemi, P., Higgins, C. A., Nourshargh, S., & Ogunshola, O. O. (2023). Hair follicle cells contribute to touch sensation by releasing neurotransmitters. Science Advances, 9(42), eabd6296. doi:10.1126/sciadv.abd6296
- Lumpkin, E. A., & Caterina, M. J. (2007). Mechanisms of sensory transduction in the skin. Nature, 445(7130), 858-865. doi:10.1038/nature05662
- Montagna, W., & Parakkal, P. F. (1974). The structure and function of skin. New York: Academic Press.
- Nuttall, A. K., & Nuttall, A. L. (2012). Touch sensitivity of hair follicles. Journal of Neurophysiology, 108(5), 1458-1463. doi:10.1152/jn.01064.2011
- Schmelz, M., Schmidt, R., Bickel, A., Handwerker, H. O., & Torebjörk, H. E. (1997). Specific C-receptors for itch in human skin. Journal of Neuroscience, 17(20), 8003-8008. doi:10.1523/JNEUROSCI.17-20-08003.1997
