Birleşik Krallık Sonbaharda Kanser Aşısı Testlerine Başlamaya Hazırlanıyor. İşte Bilmeniz Gerekenler
Birleşik Krallık hükümeti geçtiğimiz günlerde kanser ve diğer hastalıklara yönelik aşıların test edilmesi için Alman BioNTech firması ile ortaklık kurduğunu açıkladı.
Proje, BioNTech’in geliştirmesiyle ünlenen ve COVID’den kaynaklanan ciddi hastalık ve ölümleri önlemede çok başarılı olan mRNA aşı teknolojisini temel almayı amaçlıyor.
Bu yeni projenin hedefi, 2030 yılına kadar Birleşik Krallık’taki hastalara 10.000 kişiselleştirilmiş tedavi sunmaktır. Denemeler potansiyel olarak bu sonbaharda başlayacak.
Yakın zamana kadar kanser; cerrahi (kanserli hücrelerin kesilip atılması), radyoterapi (kanser hücrelerinin yakılmasına benzer) ve kemoterapi (kanser hücrelerinin doğrudan öldürülerek bölünmelerinin durdurulması) ile tedavi ediliyordu.
Sonuncusu sert yan etkileriyle iyi bilinmektedir. Ancak son on yılda, immünoterapi gibi daha yeni tedavilerin ortaya çıktığını gördük. İmmünoterapi genellikle kanser hücrelerinin yüzeyindeki reseptörleri (CTLA-4, PD1 veya PDL1 gibi isimleri olan proteinler) bloke ederek çalışır.
Bağışıklık sistemimiz kanserle nasıl savaşacağını zaten biliyor, ancak bu proteinler kanser hücreleri tarafından bağışıklık sistemini kapatmak için kullanılıyor.
Bu reseptörleri bloke ederek, bağışıklık sistemi kanseri düşman olarak tanıyabilir ve onu öldürebilir – tıpkı bir davetsiz misafirin pelerinini çıkarmak gibi.
Bu ilaçların kendi yan etkileri olsa da, genellikle kemoterapiden çok daha az şiddetlidirler. Ve işe yaradıklarında, aylarca hatta yıllarca devam ettirilebilirler.
On yılı aşkın bir süre önce bilim insanları bu ilaçların özellikle agresif bir cilt kanseri türü olan melanomlarda işe yaradığını fark ettiler.
O zamandan bu yana, akciğer kanserinden mesane kanserine, yüzeylerinde çok sayıda PDL1 bulunan kanserlerden DNA’larında çok sayıda mutasyon bulunanlara kadar birçok farklı kanserde de işe yaradıklarını gördük.
Ancak her kanserde işe yaramazlar ve genellikle hiç işe yaramazlar. Diğer kanser ilaçları gibi, bunlar da bir süre çalışıp sonra çalışmayı durdurabilir.
mRNA kanser aşısı ile elde edilen son başarı
Aralık 2022’de Moderna ve Merck ilaç şirketleri kişiselleştirilmiş bir kanser aşısı ile olumlu sonuçlar aldıklarını bildirdiler. Devam eden denemedeki hastalarda evre 3 melanom vardı, yani kanser, kanserin yakınındaki lenf düğümlerine yayılmıştı.
Normal hareket tarzı, tümörü ve çevresindeki lenf düğümlerini çıkarmak için ameliyat yapmak ve ardından bir anti-PD1 ilacı (tipik olarak Merck’in Keytruda’sı) infüzyonları vermek olacaktır.
Bu yeni kişiselleştirilmiş aşı yaklaşımında, bilim insanları hastaların melanom örneklerini aldı ve DNA’larındaki harflere baktı.
DNA’nın neoantijen olarak adlandırılan en mutasyona uğramış 34 parçasını aldılar ve bunları DNA (sabit disk) ile protein (donanım) arasında hücrelerdeki yazılım olarak düşünülebilecek bir mRNA ipliğine yerleştirdiler.
Bu mRNA daha sonra hastalara kişiselleştirilmiş bir aşı olarak verildi. Kişiselleştirilmiş çünkü herkesin farklı neoantijenleri var, bu nedenle çalışmadaki herkes sadece bir mRNA ipliğine kodlanmış 34 farklı mutasyona sahip biraz farklı aşılar aldı.
Tıpkı mRNA COVID aşılarında olduğu gibi, bu mRNA hastaların içinde biraz kanser oluşturdu ve bağışıklık sistemleri onlara koruma sağlamak için buna karşı tepki verdi.
Bu orta aşama çalışmadan elde edilen sonuçlar, kişiselleştirilmiş kanser aşısının eklenmesinin, standart yaklaşıma (ameliyat ve ardından anti-PD1 immünoterapi) kıyasla kanserin geri dönme (veya kanserden ölüm) riskini yüzde 44 oranında azalttığını gösterdi.
Ayrıca, mevcut immünoterapinin üzerinde ekstra bir yan etki görülmemiştir.
Bu sonuçlar potansiyel olarak ezber bozucu olsa da, daha büyük çalışmalarda diğer kanserlerdeki sonuçları da görmemiz gerekiyor.
Büyük mRNA şirketlerinden biri olan BioNTech’in Birleşik Krallık ile ortaklık kurarak Cambridge’de bir araştırma merkezi geliştirecek olması, bu yaklaşımları inceleyecek olması ve bunları NHS’deki 10.000 hastaya rutin olarak ya da denemelerde sunacak olması son derece heyecan verici.
Tıptaki ilerlemeler genellikle küçük adımlarla gerçekleşir, ancak kişiselleştirilmiş, hedefe yönelik tıbbın yeni bir biçimi olan bu kanser aşısı, tıpkı anti-PD1 veya anti-PDL1 immünoterapileri gibi dev bir sıçrama olabilir.
Birleşik Krallık’ın, kanseri sadece birlikte yaşayabileceğimiz kronik bir hastalığa değil, aynı zamanda tedavi edebileceğimiz bir hastalığa dönüştürmeye yardımcı olacak bu yolculuğun merkezinde yer alacak olması heyecan verici.
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı sciencealert.com sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
