James Webb Uzay Teleskobu (JWST veya Webb), 6,5 metrelik birincil aynası ile büyük bir kızılötesi teleskop olarak tasarlanmıştır. 131,4 metrelik odak uzaklığına sahip bu teleskobun maliyeti 2016 yılı açıklamasıyla 10 milyar dolardır. Fırlatılması uzun süredir ertelenen James Webb Teleskobu 25 aralık 2021’de fırlatıldı. James Webb Teleskobu, Hubble’ın öncü olduğu çalışmaları, bayrağı ondan devralarak daha ileriye götürecek.

JWST’nin önümüzdeki on yılın en önde gelen gözlemevi olacağı ve dünya çapında binlerce gökbilimciye hizmet edeceği düşünülüyor. Teleskobun çalışma alanının ise evrenimizin tarihindeki her aşama ile ilgili olması planlanıyor. Büyük Patlama’dan sonraki ilk parlak ışıklardan, Dünya gibi gezegenlerde yaşamı destekleyebilen Güneş sistemlerinin oluşumuna ve kendi Güneş sistemimizin evrimine kadar bir çok aşamayı inceleme fırsatı sunacak.

JWST, daha önceleri “Yeni Nesil Uzay Teleskobu” olarak adlandırılıyordu. Sonradan eski NASA yöneticisi James Webb’e ithafen, Eylül 2002’de yeniden adlandırıldı.

JWST; NASA, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) arasındaki uluslararası bir işbirliği sonucu başlamış bir projedir. Geliştirme ile ilgili işler, NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi tarafından yönetiliyor. Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü ise, teleskop gönderilip çalışmaya başladıktan sonra JWST’yi çalıştıracak.

Özellikleri

JWST için çeşitli yenilikçi teknolojiler geliştirilmiştir. Bunların içinde, teleskop fırlatıldıktan sonra açılıp son biçimini alacak olan 18 ayrı altıgen parçadan oluşan bir birincil ayna da bulunuyor. Aynalar aşırı hafif berilyumdan üretilmiş. JWST’nin en büyük özelliği, bir tenis kortu boyutlarında olan 5 katmanlı ve Güneş’ten gelen ışığı bir milyon kattan fazla zayıflatan Güneş siperliğine sahip olması. Teleskopla kullanılacak kameralar ve tayfçekerler (spektrometre) olarak dört ayrı alet, aşırı derecede zayıf sinyalleri kaydedebilecek algılayıcılara sahiptir. JWST ayrıca, kızılötesi algılayıcıları 7 Kelvin’e kadar soğutacak bir soğutucuya sahiptir.

JWST, kapsadığı uzun dalga boyu aralığı ve büyük ölçüde geliştirilmiş duyarlılığı sayesinde, Hubble Uzay Teleskobu’nun buluşlarını tamamlayacak ve geliştirecek olan, yörüngede dolanan bir kızılötesi gözlemevi olacak. Uzun dalga boyları, JWST’nin zamanın başlangıcına çok daha yakın zamanlara bakmasına ve ilk galaksilerin şimdiye dek gözlenmemiş oluşumlarının yakalanmasına ve günümüzde yıldızların ve gezegen sistemlerinin oluşmakta olduğu toz bulutlarının içine bakmasına olanak sağlayacak.

Çalışma süresinin 5 ile 10 yıl aralığında olması düşünülen JWST, tümüyle ortalama 6500 kg ağırlığında olacak. 6,5 m çapındaki aynasının görüş alanı 25,4 metrekare kadar olacak. Altınla kaplanmış berilyumdan yapılmış parçalı birincil aynasının ağırlığı bile yalnızca 705 kg tutuyor. 18 adet olan parça parça aynalarının her birinin ağırlığı 20,1 kg ancak tutucu ve hareketi sağlayan parçalarıyla birlikte 39,5 kg’ı buluyor. Dünya-Güneş ikilisinin ortak çekim alanının özel bir noktası olan ve L2 noktası olarak adlandırılan noktaya yerleşecek olan teleskop, Dünya’dan 1,5 milyon km uzaklıkta Dünya’ya göre sabit bir noktada bulunacak.