Güneş Patlamaları: Güneş’ten dev bir plazma bulutu fırlıyor ama neyse ki Dünya’ya çarpmayacak
Patlamaya neden olan güneş lekesi iki günden daha kısa bir süre içinde Dünya’ya yönelebilir.
Güneş’in uzak tarafında gizlenmiş bir güneş lekesinden patlayan dev bir manyetize plazma bulutu sadece iki gün sonra Dünya’ya doğru yönelebilir, bu yüzden bazı güneş havai fişeklerine hazır olun.
Salı günü (3 Ocak) sabahın erken saatlerinde Güneş’in doğu kenarının arkasından püsküren patlama, koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılan ve Güneş’in üst atmosferinden ya da koronadan gelen bir parçacık patlamasıydı. Güneş bilimci Keith Strong’un Twitter’da yaptığı açıklamaya göre, CME’ye altı saat süren güçlü bir güneş patlaması eşlik etti.
Ne patlama ne de dev dalgalar Dünya‘ya yönelik değildi, ancak uzmanlar bunları üreten gizli güneş lekesinin güneş döndükçe yakında gezegenimize yöneleceği konusunda uyarıyor.
Güneş lekeleri, Güneş’in alt atmosferinde, Güneş diskinin geri kalanından daha soğuk olan ve yoğun kıvrımlı manyetik alan çizgilerine sahip olan daha karanlık bölgelerdir. Bu manyetik alan çizgileri kırıldığında, güneş lekeleri parlak ışık parlamaları ve CME’ler şeklinde güneş patlamalarını serbest bırakır. Güneş patlamaları ışık hızıyla hareket eder ve gezegenimize doğru yöneldiğinde sekiz dakika içinde gezegenimize ulaşır.
Öte yandan CME’ler uzayda daha yavaş hareket ederek iki ila üç gün içinde ulaşır. Güneş patlamaları gezegenimizdeki radyo iletişimini herhangi bir uyarı olmaksızın bozabilir, ancak uzmanların en çok korktuğu şey CME’lerdir. CME’lerden gelen manyetize plazma Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşime girerek elektrik kesintileri, GPS’in bozulması ve uydu arızaları da dahil olmak üzere teknoloji üzerinde her türlü istenmeyen etkiye neden olur. Ancak bu etkileşimler aynı zamanda büyüleyici kutup ışıkları gösterilerinin ya da auroraların da nedenidir.
Dünkü patlama ve CME, NASA/Avrupa Uzay Ajansı Güneş ve Heliosferik Gözlemevi ortak misyonu (SOHO) ve NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi de dahil olmak üzere güneşi gözlemleyen çok sayıda uzay aracı tarafından tespit edildi.
Space Weather’a göre, ölçümler bilim insanlarının patlamaları üreten güneş lekesinin ya da aktif bölgenin iki gün içinde güneş diskinin Dünya’ya bakan kısmına doğru hareket edeceğini belirlemelerine yardımcı oldu. Aktif bölge aslında güneş bilimciler tarafından zaten bilinen bir bölge olabilir. Aralık ayında, o zamanlar gezegenimizden daha büyük olan AR3163 adlı bir güneş lekesi, yaklaşık iki hafta önce gözden kaybolmadan önce güneş diskini geçti. Bu güneş lekesinin şimdi yeniden ortaya çıkması bekleniyor ve bilim insanları onu son gördüğümüzden bu yana daha da güçlenmiş olabileceğini düşünüyor.
Bu arada, 30 Aralık’ta Güneş’ten püsküren bir CME’nin plazması 4 Ocak’ta Dünya’ya ulaştı ve kutuplar etrafındaki olağan konumlarından biraz daha uzakta auroraları görünür hale getirebilecek küçük bir jeomanyetik fırtınayı tetikledi.
İngiliz uzay hava tahmincisi Met Office, önümüzdeki birkaç gün içinde düşük güneş aktivitesi öngörürken, gizemli güneş lekesinin güneşin doğu ucunda ortaya çıkmasıyla bu haftanın sonuna doğru potansiyel bir artış bekleniyor, dedi.
Büyük bir plazma bulutunun Güneş’ten fışkırmasının ardından, bu olayı tetikleyen güneş lekesinin iki gün içinde Dünya’ya yönelebileceği uyarısında bulunuldu.
Erken Salı günü (3 Ocak) meydana gelen patlama, Güneş’in doğu kenarının arkasından kaynaklandı ve koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılan bir parçacık patlamasıydı. Güneş bilimcisi Keith Strong’un Twitter’da yaptığı açıklamaya göre, CME’ye altı saat süren güçlü bir güneş patlaması eşlik etti.
Bu patlama ve dalgaların Dünya’ya doğru yönelmediği belirtildi ancak ilerleyen saatlerde güneşin dönmesi ile birlikte bu olayları tetikleyen güneş lekesinin Dünya’ya doğru yönelebileceği uyarısı yapıldı.
Güneş lekeleri, Güneş’in alt atmosferindeki, Güneş diskinin geri kalanından daha soğuk olan ve yoğun kıvrımlı manyetik alan çizgilerine sahip olan daha karanlık bölgelerdir. Bu manyetik alan çizgileri kırıldığında, güneş lekeleri parlak ışık parlamaları ve CME’ler şeklinde güneş patlamalarını serbest bırakır. Güneş patlamaları ışık hızıyla hareket eder ve gezegenimize doğru yöneldiğinde sekiz dakika içinde gezegenimize ulaşır. Öte yandan CME’ler uzayda daha yavaş hareket eder ve iki ila üç gün içinde Dünya’ya ulaşır. Bu durum radyo iletişimini aniden kesintiye uğratabilir. Ancak en çok korkulan durum, CME’lerden kaynaklanan manyetize plazmanın Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşime girerek elektrik kesintileri, GPS bozulmaları ve uydu arızalarına yol açmasıdır. Ancak, bu etkileşimler aynı zamanda büyüleyici kutup ışıkları gösterilerinin oluşmasını da sağlar.
Bu patlama ve CME, NASA/Avrupa Uzay Ajansı Güneş ve Heliosferik Gözlemevi (SOHO) ve NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi dahil birçok uzay aracı tarafından tespit edildi.
Space Weather’ın raporuna göre, yapılan ölçümler, patlamaları tetikleyen güneş lekesinin ya da aktif bölgenin iki gün içinde güneş diskinin Dünya’ya bakan kısmına doğru hareket edeceğini belirledi. Aktif bölge, güneş bilimciler tarafından zaten bilinen bir bölge olabilir.
Kaynak: https://www.space.com/massive-cme-erupts-from-behind-sun
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı phys.org sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkılarda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla 3. tarafların kullanımına izin verilmiştir.
Astrafizik sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.