Özel Bir Şekil
Küreler, diğer tüm şekillerden biraz daha ayrıcalıklı görünüyor. Simetrik yapıları nedeniyle evrenin birçok yerinde meydana geldikleri için dikkatimizi çekmişlerdir. Bu simetrinin sağladığı işlevsellik, Evrende neden bu kadar çok küresel yapı gördüğümüzü açıklayabilir mi?
Birçokları bu algı hatasına düşerek küreyi mükemmel bir şekil olarak görürler ve bu mükemmelliği evrenin küresel yapısına bağlarlar. Evrendeki birçok yapının varlığı gerçekten bu kürenin mükemmel yapısından mı ortaya çıkmıştır? Yoksa başka mekanizmalar mı var?
Kürenin güzelliği, merkezinden yüzeydeki herhangi bir noktaya olan uzaklığın her zaman aynı olmasıdır. Buna yarıçap denir. Bunun gibi bir simetri, güç dengesi için mükemmel bir çerçeve sağlar. Uzaydaki serbest gaz ve toz bulutları zamanla kendi yerçekimi altında çöker. Bu çökmeye gaz sıkışması eşlik eder. Giderek daha fazla sıkıştırılan gaz, zamanla artan gaz basıncı oluşturmaya başlar. Yerçekimi gazı sıkıştırmaya devam ederken, içerideki gaz ters yönde dışa doğru bir sıkıştırma kuvveti oluşturur. Çökme süreci, kuvvetler dengelenene kadar devam eder.
Yıldızlar, çekirdeğin sıcaklığı dengeye ulaşana kadar sürekli yanmakta olan hidrojen ile oluşur. Bununla birlikte, küre yeterli kütleye sahip olmayabilir ve sıkıştırma kuvveti erken hakim olabilir. Bu durumda, bir yıldız olarak kabul edilen kahverengi bir cüce veya gezegen oluşur. Bu gök cisimlerinin ortak özelliği küresel olmalarıdır!
Nedeni de çok basit. Yaratılışında yer alan fizik yasaları, güçlerin dengesini ortaya çıkarır. Evrendeki tüm bu aktivite, zaman zaman istikrarlı görünen bir denge tarafından durdurulur, ancak zamanla biri diğerini yener. Bu denge durumu yıldız oluşumunda da rol oynar ve hidrostatik denge olarak adlandırılır. Bu tür kuvvetleri dengelemenin en iyi yolu, yarıçap gibi sabit bir uzunluk eklemektir.
Sonuç olarak, yerçekimi yüzeydeki tüm noktalar için aynıdır. Piramit türünde bir yıldız inşa ederken, farklı yerçekimi kuvvetleri ve farklı yerel iç basınçlar, yüzeyindeki farklı noktalarda denge koşulları oluşturamaz. Böylece hareketlilik devam eder ve yapı bozulur, sonunda tekrar küresel hale gelir. Aslında küreselleşme hiçbir şeyi değiştirmiyor. Burada da birbiriyle yarışan güçler var. Sadece karşı karşıya gelirler. Bu statik bir durumun stabil olduğu izlenimini verir. Aslında hareket hala devam ediyor… sadece birinin diğerini yeneceğini ummak ve başka bir değişiklik beklemek gerekir.
Yıldızın bu durumuna, yıldızın içinde meydana gelen nükleer reaksiyonlar neden olur. Hidrojenin yanmasına helyum sayısında bir artış eşlik eder. -Çoğalan diğer elementler bir noktada hareket ederek yeni tepkileri tetiklediğinde, yapıları birbirinden farklılaşarak dengesiz bir kuvvet durumu yaratır. Bu ani iç patlamalar, yıldızın kısa sürede genişlemesine neden olur. Bir anlamda zaman geçtikçe, içsel değişiklikler ve oyuna yeni oyuncular eklendikçe, içinde sessizce var olabilen, ancak fiziksel olarak mevcut olmayan olaylar oluşmaya başlar.
Üstelik tüm bu çeşitlilik içinde sadece iki temel güç arasındaki kıyasıya rekabetten bahsetmek yeterli değildir. Tüm gök cisimleri kendi eksenleri etrafında bir şekilde dönerler. Dönen bir nesne yardım edemez, ancak merkezkaç kuvveti hisseder. Yani yıldız gibi küresel bir nesne yeterince hızlı döndüğünde bir probleminiz var demektir.
Güneşimiz çok yavaş dönen bir yıldızdır. Bu hızlar bizim için çok büyük, ancak saniyede 2 kilometre yıldızlararası hızıyla Güneş çok zayıf bir rakip. Bu kadar büyük bir yerçekimi altında, bu hızdan kaynaklanan merkezkaç kuvveti pek hissedilmez, bu nedenle Güneş oldukça küresel bir yapıya sahiptir. Ancak, saniyede yaklaşık 600 kilometre hıza sahip olan yıldız VFTS 102 için aynı şey geçerli değil. Artık oyuna ek oyuncular dahil edilmelidir. Merkezcil ivme, yıldızın ekvatordan dışa doğru şişmesine neden olur. Bu nedenle ekvatordan bakıldığında yıldız oldukça kubbeli bir yapıya ve amorf bir şekle sahiptir.
Ancak küre gibi burada da bir güç dengesi var. Farklı koşullar, farklı biçimlerin yolunu açtı. Başka bir deyişle, bu kadar çok küre görmemizin nedeni, kürelerin güzel yapılar olması değil fizik kurallarının ir sonucudur.
