Yeni Kuvvetlerin ve Parçacıkların İpuçları
İlk yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Nisan 2021’de Fermilab’daki Muon g-2 deneyinin üyeleri, muonun manyetik oluşum anını ilk kez ölçümlediler. Muon, Standart Modeldeki temel parçacıklardan biridir ve belli özelliklerinden birinin ölçümü bugüne kadar ilk kez doğru bir şekilde ölçüldü. Bu deneyin önemli olmasının nedeni, ölçümün, manyetik anın Standart Model tahminiyle mükemmel bir şekilde eşleşmemiş olmasıydı. Temel olarak, muonlar olması gerektiği gibi davranmazlar. Bu bulgu, muonlarla etkileşime giren keşfedilmemiş parçacıklara işaret edebilir.
Muon g-2 deneyi gibi projeler, deneysel ölçümler ile Standart Modelin tahminleri arasındaki tutarsızlıkları vurgular ve bu da fiziğin bir yerinde sorunlara işaret eder. Kredi: Reidar Hahn/WikimediaCommons, CC BY-SA
Ancak aynı zamanda, Nisan 2021’de fizikçi Zoltan Fodor ve meslektaşları, muonun manyetik anını tam olarak hesaplamak için Kafes QCD adlı matematiksel bir yöntemi nasıl kullandıklarını gösterdiler. Teorik tahminleri eski tahminlerden farklıydı.
Fizik İmkanlarının Yükselişi
2021, fiziğin deneysel araçlarını ilerletme için büyük bir yıldı.
İlk olarak, dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı, CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı kapatıldı ve bazı önemli yükseltmelerden geçirildi. Fizikçiler tesisi Ekim ayında yeniden başlattılar ve bir sonraki veri toplama çalışmasına Mayıs 2022’de başlamayı planlıyorlar. Yükseltmeler çarpıştırıcının gücünü artırdı, böylece artık 14 TeV’de çarpışma üretebilir hale geldi, bu yeni limit önceki 13 TeV sınırından daha fazla. Bu, dairesel hızlandırıcının etrafındaki kirişlerde birlikte hareket eden küçük protonların partilerinin, 100 mil (160 kph) hızla seyahat eden 800.000 poundluk (360.000 kilogram) bir yolcu treniyle aynı miktarda enerji taşıdığı anlamına gelir. Bu inanılmaz enerjilerde fizikçiler, daha düşük enerjilerde göremeyecek kadar ağır yeni parçacıklar keşfedebilirler.
Karanlık madde arayışına yardımcı olmak için başka bazı teknolojik gelişmeler yapıldı. Birçok astrofizikçi, şu anda Standart Modele uymayan karanlık madde parçacıklarının, yerçekiminin yerçekimsel mercekleme adı verilen yıldızların etrafında bükülme şeklinin yanı sıra yıldızların sarmal galaksilerde dönme hızıyla ilgili bazı önemli soruları yanıtlayabileceğine inanmaktadır. Kriyojenik Karanlık Madde Arama gibi projeler henüz karanlık madde parçacıklarını bulamadı, ancak ekipler yakın gelecekte konuşlandırılacak daha büyük ve daha hassas dedektörler geliştiriyor.
Özellikle nötrinolarla olan işimle ilgili hyper-kamiokande ve DUNE gibi muazzam yeni dedektörlerin geliştirilmesi büyük katkılar sağlayacaktır. Bu dedektörleri kullanarak, bilim adamları umarım nötrinoların nasıl salınacağı konusunda ve temel asimetri hakkındaki soruları cevaplayabileceklerdir. Ayrıca, bazı teorilerin gerçekleşmesi gerektiğini öngördüğü önerilen bir fenomen olan proton çürümesini izlemek için de kullanılacaklardır.
2021, Standart Modelin evrenin her gizemini açıklamadaki bazı yollarını vurguladı. Ancak yeni ölçümler ve yeni teknoloji, fizikçilerin Her Şeyin Teorisi’ni arayışında ilerlemelerine yardımcı oluyor.
Peki sizce 2022 yılı fizik ve bilim camiasında hangi yenilikleri getirecek.
Yazar: A. M. McGowan
Bu yazı Astrafizik.com tarafından Türkçeye aktarılmış olup yazının aslı phys.org sitesine aittir, orijinaline mümkün olduğunca sadık kalmak koşuluyla dilimize çevirilmis olsa da editoryal tarafından katkıda bulunulmuştur. Bu sebeple Astrafizik.com içerik izinlerine tabidir. Astrafizik.com referans gösterilmek koşuluyla kullanıma izin verilmiştir.
Kaynak: https://phys.org/news/2021-12-year-physicists-lies-standard.html
Çeviri: Sinan YAVUZ
